Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Barbara Adamiak po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2005 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 21 grudnia 2004 r. sygn. akt II SA/Kr 703/03 oddalające wniosek skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi J. P. i innych na decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia [...] [...] w przedmiocie zwrotu nieruchomości p o s t a n a w i a: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie.
Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2004 r., sygn. akt II SA/Kr 703/03 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił wniosek J. P. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, w sprawie ze skargi na decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia [...], wydaną w przedmiocie zwrotu nieruchomości. W uzasadnieniu Sąd zaznaczył, iż skarżąca prowadząc wspólne gospodarstwo z wnuczką, uzyskuje dochód w wysokości 946,31 zł (emerytura). Ponadto, wpis od wniesionej skargi został już uiszczony, a dalszych kosztów sądowych na razie nie ma. Strona może się zresztą - zaznaczył Sąd - zwrócić się o przyznanie prawa pomocy na każdym etapie postępowania. Udział zaś adwokata na tym etapie postępowania jest - w ocenie Sądu I instancji - zbędny.
J. P. wniosła zażalenie na powyższe postanowienie podnosząc, iż emerytura w kwocie 946,31 zł brutto stanowiąca jej jedyny dochód, w żadnym wypadku nie pozwala na ponoszenie jakichkolwiek kosztów postępowania sądowego. Wpis od wniesionej skargi został natomiast uiszczony w 2003 r. i wynosił wówczas 30 zł. Skarżąca zaznaczyła ponadto, iż zważywszy na jej wiek - 77 lat - i stan zdrowia wykluczający ją z bezpośredniego udziału w sprawie, ustanowienie adwokata na tym etapie postępowania nie jest zbędne.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym osobie fizycznej następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Zatem przepisy powołanej ustawy przewidują przyznanie prawa pomocy, po spełnieniu przez stronę określonych przesłanek. Przesłanki te są każdorazowo odnoszone do stanu majątkowego osoby ubiegającej się o przyznanie rzeczonego prawa. Analiza podanych przez wnioskodawcę okoliczności, dokonywana w związku z przepisami ustawy daje odpowiedź, czy w odniesieniu do konkretnej osoby zachodzą przesłanki przemawiające za uwzględnieniem jej wniosku.
W niniejszej sprawie, skarżąca składając wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym podała, że mieszkając w mieszkaniu wnuczki, którego czynsz, w wysokości 272,59 zł, wraz z należnościami za gaz i prąd - średnio 138 zł, opłaca w całości, uzyskuje dochód w wysokości 946,31 zł brutto (emerytura). Uzupełniając treść oświadczenia, J. P. dodała, iż nie prowadzi gospodarstwa domowego z dziećmi, które mieszkają oddzielnie. Zamieszkuje z nią natomiast wnuczka, studentka nie osiągająca dochodów i wymagająca pomocy ze strony skarżącej. To zaś, bezspornie powinno mieć znaczenie przy rozpatrywaniu przedmiotowego wniosku, gdyż, jak wskazano powyżej, wyłącznie rzeczywista sytuacja materialna wnioskodawczyni - przy uwzględnieniu zarówno dochodów, jak i wydatków - decyduje o przyznaniu, bądź odmowie przyznania prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
Stąd, nie można podzielić stanowiska Sądu I instancji, iż skarżąca nie wykazała, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a zwłaszcza, że udział adwokata na tym etapie postępowania nie jest niezbędny. Bowiem, ani złożoność sprawy, ani etap na którym ona się znajduje - przyjmując, że sprawa jest w toku - nie stanowią przesłanek przyznania prawa pomocy, określonych w art. 246 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 powoływanej ustawy, orzeczono jak wyżej.