Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Z.G. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 marca 2014 r., sygn. akt II SA/Gl 1979/13 oddalające wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi Z. G. na decyzję Wojewody Śląskiego z dnia 25 listopada 2013 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie odszkodowania za nieruchomość rolną postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 3 marca 2014 r., sygn. akt II SA/Gl 1979/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił w całości wniosek Z. G.
o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że na druku urzędowego formularza PPF skarżąca zwróciła się z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata z urzędu. Z treści formularza wynika, że samotnie mieszka w lokalu o pow. 60 m2 i dysponuje oszczędnościami w kwocie 350 zł. Źródłem utrzymania się skarżącej jest świadczenie rentowe wraz z dodatkiem w wysokości 2 176,13 zł netto miesięcznie, a po odliczeniu wydatków do jej dyspozycji pozostaje kwota 620 zł na wyżywienie.
Postanowieniem referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 7 lutego 2014 r. oddalono wniosek skarżącej o przyznanie prawa pomocy.
Od powyższego postanowienia skarżąca wniosła w ustawowym terminie sprzeciw.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalając wniosek stwierdził, iż brak jest podstaw do przyjęcia, że skarżąca nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania sądowego i kosztów ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika. Sąd dokonał oceny stanu majątkowego skarżącej, jej dochodu i sytuacji życiowej w oparciu o treść złożonego przez nią formularza, z którego wynika, że otrzymuje dochód w wysokości 2 176,13 zł netto miesięcznie. Posiada ponadto oszczędności w wysokości 350 zł. Stałe, udokumentowane wydatki oscylują wokół kwoty 900 zł (m.in. opłata za lokal i fundusz remontowy - około 650 zł, opłata za wodę - 40,64 zł, opłata za gaz - 58,31 zł, opłata za telefon - 66, 24 zł). Miesięcznie przeznacza około 300 zł na zakup lekarstw. W ocenie Sądu skarżąca nie spełnia określonych w art. 245 i art. 246 § 1 P.p.s.a. przesłanek przyznania jej prawa pomocy. Zdaniem Sądu I instancji, nie można bowiem uznać jej za osobę rzeczywiście ubogą, która nie byłaby w stanie partycypować w kosztach postępowania sądowego. Sąd wyjaśnił, iż dochód skarżącej nie jest na tyle niski, że przy uwzględnieniu kosztów utrzymania, jest w stanie odłożyć wystarczające środki na poniesienie kosztów postępowania i to biorąc nawet pod uwagę, że ponosi ona pewne wydatki na swoje leczenie. Sąd zauważył również, że skarżąca w żaden sposób nie wykazała, że ponosi wydatki na leczenie, w jakiej wysokości i w związku z jakimi schorzeniami.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła Z. G. wnosząc o jego zmianę poprzez przyznanie prawa pomocy.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Podzielić należy stanowisko Sądu I instancji, iż brak jest podstaw do przyznania skarżącej prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Wskazać bowiem trzeba, że zasadą postępowania sądowoadministracyjnego jest obowiązek ponoszenia kosztów sądowych przez wnoszącego skargę (art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; dalej P.p.s.a.). Instytucja prawa pomocy ma zatem charakter wyjątkowy i znajduje zastosowanie w stosunku do osób będących w trudnej sytuacji materialnej. Do osób tych można zaliczyć osoby ubogie, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia, bądź środki te są bardzo ograniczone i zaspokajają tylko ich podstawowe potrzeby życiowe. Przy ocenie czy sytuacja materialna strony kwalifikuje ją do przyznania prawa pomocy sąd bierze pod uwagę nie tylko wysokość uzyskiwanych dochodów, ale również stan majątkowy strony. Przy czym stosowanie do treści art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a., strona wnioskująca o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obowiązana jest wykazać, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Z konstrukcji powołanej normy prawnej wynika, że rozstrzygnięcie sądu w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę udowodnione.