Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. A. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt IV SA/Wa 2242/15 o oddaleniu wniosku o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi J. A. na postanowienie Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] maja 2015 r., nr [...] w przedmiocie uznania zażalenia za nieuzasadnione postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę wniosku o przyznanie prawa pomocy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.
Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt IV SA/Wa 2242/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniosek o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi J. A. na postanowienie Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] maja 2015 r., nr [...] w przedmiocie uznania zażalenia za nieuzasadnione.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd podał, iż postanowieniem z dnia 23 września 2015 r. odrzucił skargę na podstawie art. 58 § 1 pkt 51 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).
W dniu 8 listopada 2015 r. skarżący wniósł o przyznanie prawa pomocy.
Sąd I instancji stwierdził, iż w sprawie zachodzi przesłanka, o której mowa w art. 247 p.p.s.a., zgodnie z którym prawo pomocy nie przysługuje stronie w razie oczywistej bezzasadności skargi. Sąd podniósł, iż skarga jest oczywiście bezzasadna wtedy, gdy bez potrzeby głębszej analizy prawnej nie ulega najmniejszej wątpliwości, że nie może być ona uwzględniona. W ocenie Sądu I instancji w sprawie zachodzi oczywista bezzasadność skargi, skarga została odrzucona z uwagi na niepodleganie postanowienia organu zaskarżeniu do sądu administracyjnego, przedmiot zaskarżenia nie mieści się w katalogu spraw podlegających kontroli sądowej.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożył skarżący wnosząc o przyznanie pomocy prawnej i zwolnienie od kosztów sądowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, która ma na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. Przyznanie prawa pomocy ustawodawca uzależnił od spełnienia dwóch przesłanek. Pierwszą z nich reguluje art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej "p.p.s.a.", który uzależnia przyznanie prawa pomocy od wykazania przez stronę, że nie ma ona środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania (przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym) lub, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym). Druga z przesłanek została określona treścią art. 247 p.p.s.a. i ma charakter negatywny. Oznacza to, że jej wystąpienie wyklucza możliwość przyznania prawa pomocy chociażby spełniona została przesłanka przyznania prawa pomocy z art. 246 § 1 p.p.s.a.
Należy podzielić stanowisko Sądu I instancji, że o oczywistej bezzasadności skargi można mówić, gdy bez potrzeby głębszej analizy prawnej nie ulega najmniejszej wątpliwości, że nie może ona zostać uwzględniona. Chodzi więc o sytuację, w której obowiązujące prawo jasno i jednoznacznie wyklucza możliwość uwzględnienia żądania skarżącego. (por. J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2010, str. 574, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 marca 2006 r., sygn. akt II OZ 201/06, ONSAiWSA 2006, nr 4 poz. 102).