Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J.B. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 października 2014 r., sygn. akt I SA/Wa 840/13 o oddaleniu wniosku J.B. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi A.K., L.W., U.T. i M.T. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Postanowieniem z dnia 3 października 2014 r., sygn. akt I SA/Wa 840/13, w sprawie ze skargi A.K., L.W., U.T. i M.T. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniosek J.B. o przyznanie prawa pomocy.
W uzasadnieniu wskazano, że J.B. nie jest stroną w niniejszej sprawie. Wprawdzie złożył on wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika przed Sądem pierwszej instancji, jednakże wniosek ten nie został jeszcze rozpoznany. Zatem, w ocenie Sądu, skoro - stosownie do art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie "P.p.s.a." - prawo pomocy może zostać przyznane tylko stronie, to wniosek J.B. jako niepochodzący od osoby legitymowanej do ubiegania się o przyznanie prawa pomocy podlega oddaleniu.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł J.B. domagając się jego uchylenia.
W uzasadnieniu wnoszący zażalenie wskazał, że w stosunku do "Sędziego Przewodniczącego wydającego skarżone postanowienie" nie zostało jeszcze zakończone prawomocnie postępowanie o jego wyłączenie. Nadto wnoszący zażalenie podniósł, że Sąd wadliwie odmówił skarżącemu przymiotu strony postępowania, czym naruszył przepis art. 33 § 2 P.p.s.a. Dodał również, że jego interes prawny wynika wprost z wyroków zapadłych w sprawach I SA/Wa 2397/12 i I SA/Wa 2398/12. W związku z czym Sąd naruszył przepis art. 170 P.p.s.a.
Na koniec wnoszący zażalenie zarzucił Sądowi pierwszej instancji, że nie czyta orzeczeń NSA, wskazując na orzeczenie NSA zapadłe w sprawie o sygn. akt I OZ 536/14, dotyczące, jego zdaniem, postępowania "o identycznym przedmiocie jak niniejsze i identycznym przebiegu przed WSA w Warszawie".
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Z treści art. 243 § 1 P.p.s.a. wynika, że prawo pomocy może być przyznane na wniosek strony. Zatem do wystąpienia z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy uprawniona jest każda ze stron postępowania sądowoadministracyjnego, czyli: skarżący, organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi oraz uczestnik postępowania.
W niniejszej sprawie J.B. jednocześnie z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy złożył wniosek o dopuszczenie do udziału w niniejszym postępowaniu (obydwa wnioski wpłynęły do Sądu w dniu 30 października 2013 r.). Następnie złożył wniosek o wyłączenie sędziów, który to wniosek został postanowieniem Sądu pierwszej instancji z dnia 19 listopada 2013 r. odrzucony. Na to postanowienie zażalenie wniósł wnioskodawca. W związku z prawomocnym zarządzeniem z dnia 18 grudnia 2014 r. o wezwaniu J.B. do uiszczenia wpisu od zażalenia, Przewodniczący Wydziału I zarządzeniem z dnia 5 marca 2014 r. wezwał J.B. do wykonania powyższego zarządzenia o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego (k. 311). Po otrzymaniu odpisu tego zarządzenia J.B. złożył pismo z dnia 31 marca 2014 r., w którym wyraził swoje niezadowolenie z zarządzenia z dnia 5 marca 2014 r. Jednocześnie w piśmie tym zawarł także wniosek o przyznanie prawa pomocy (k. 349).
W pierwszej kolejności podnieść należy, że z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia nie wynika, który wniosek o przyznanie prawa pomocy Sąd pierwszej instancji rozpoznał - z dnia 29 października 2013 r., czy z dnia 31 marca 2014 r. W tej sytuacji wskazać należy, że Sąd ten niezasadnie oddalił wniosek J.B. o przyznanie prawa pomocy z tego powodu, że ww. nie posiada przymiotu strony w niniejszej sprawie, albowiem: po pierwsze, skoro J.B. złożył wniosek o dopuszczenie do udziału w niniejszym postępowaniu sądowoadministracyjnym, to Sąd winien w pierwszej kolejności rozpoznać ten wniosek, a dopiero później wniosek o przyznanie prawa pomocy. A po wtóre umknęło Sądowi pierwszej instancji, że skoro rozpoznano wniosek J.B. o wyłączenie sędziów, wydając stosowne orzeczenie, od którego to postanowienia ww. wniósł zażalenie, w stosunku do którego nie zapadło jeszcze żadne rozstrzygnięcie, to nie ulega wątpliwości, że na tym etapie postępowania J.B. ma przymiot strony tego postępowania wpadkowego, jakim jest postępowanie toczące się w przedmiocie wyłączenia sędziów.
Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a., uchylił zaskarżone postanowienie.