Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jolanta Rajewska po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M. K. i A. K. na postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2008 r. , sygn. akt IV SAB/Wa 23/08 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A. Z., M. K., A. K. na bezczynność Ministra Infrastruktury w przedmiocie rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 20 marca 2008 r., sygn. akt SAB/Wa 23/08, referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, odmówił M. K. i A. K. przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Od powyższego postanowienia M. i A. K. złożyli sprzeciw, podnosząc w nim, iż nie są w stanie ponieść kosztu opłacenia skargi na bezczynność organu. Wniesiony w terminie sprzeciw, wywołał skutek określony art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej zwanej P.p.s.a.).
Postanowieniem z dnia 15 maja 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił przyznania M. K. i A. K. prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Sąd wskazał, że z oświadczenia skarżących o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wynika, że osiągają oni stały, miesięczny dochód z tytułu emerytury w łącznej wysokości [...] zł. oraz iż nie posiadają oni na utrzymaniu innych osób. Sąd wskazał, iż wpis skarżących ma charakter solidarny, co oznacza, iż uiszczenie wpisu przez jedno z małżonków zwalnia drugie z tego obowiązku. W świetle tak poczynionych ustaleń WSA w Warszawie uznał, iż uiszczenie solidarnie przez skarżących wpisu sądowego w kwocie 100 zł. nastąpiłoby bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla nich.
Powyższe postanowienie M. K. i A. K. zaskarżyli, podnosząc iż nie posiadają środków finansowych na pokrycie kolejnych kosztów sądowych związanych z wniesioną skargą, oraz iż z otrzymywanej emerytury nie są w stanie wygospodarować środków finansowych na pokrycie tych kosztów.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z generalną zasadą ponoszenia kosztów postępowania sądowego, osoba wnosząca do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, jest zobowiązana do uiszczenia tych kosztów. Prawo pomocy jest instytucją wyjątkową, przyznawaną w ramach specjalnej pomocy państwa osobom, które nie są w stanie pokryć samodzielnie kosztów postępowania. Ma ona zastosowanie tylko w szczególnych wypadkach oraz jedynie w stosunku do osób, które pomimo wykazanych starań i przy największym możliwym wysiłku nie mogłyby ponieść kosztów, ponieważ nie osiągają żadnego dochodu albo ich dochód jest bardzo niski .
Art. 246 § 1 P.p.s.a. stanowi, że przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy następuje w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, bądź w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
W niniejszej sprawie brak jest podstaw do uwzględnienia zażalenia. Skarżący wezwani solidarnie do uiszczenia wpisu nie wykazali, aby poniesienie kosztów wpisu w wysokości 100 zł. mogło spowodować znaczny uszczerbek utrzymania koniecznego dla nich. Powoływanie się przez skarżących, iż nie mają oni środków finansowych na pokrycie kosztów sądowych nie uzasadnia przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie, tym bardziej, że nie mają na utrzymaniu innych osób, a ich miesięczne stałe dochody z tytułu otrzymywanej emerytury łącznie wynoszą 2 915,77 zł.
Na marginesie wskazać należy, iż zgodnie z art. 200 P.p.s.a., w razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji, przysługuje skarżącemu od organu, który dopuścił się bezczynności, zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw. Wniosek o przyznanie należnych kosztów można zgłosić najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia ( art. 210 § 1 P.p.s.a.). Wobec powyższego uiszczenie wpisu sądowego, nie musi wcale oznaczać, utraty kwoty uiszczonej na poczet postępowania sądowego.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w zaskarżonym postanowieniu z dnia 15 maja 2008 r. nie naruszył obowiązującego prawa i właściwie ocenił sytuację materialną skarżących, uznając, że są oni w stanie ponieść koszty sądowe, który na obecnym etapie postępowania sprowadzają się do obowiązku uiszczenia wpisu w wysokości 100 zł.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.