Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym Przewodniczący Sędzia NSA Anna Lech po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt III SA/Kr 1185/12 oddalające wniosek J. P. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. P. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w N. z dnia [...] maja 2012 r., nr [...] w przedmiocie zwrotu wniosku w sprawie stwierdzenia samowolnego rozgraniczenia działek postanawia: oddalić zażalenie.
J. P. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wezwał wnioskodawcę do złożenia stosownych wyjaśnień. Odpowiadając na to wezwanie skarżący podał, że wysokość jego stałych miesięcznych obciążeń gospodarstwa domowego wynosi 13,40 zł. Wyjaśnił, że faktur za lekarstwa na miesiące lipiec, sierpień, wrzesień 2012 r. nie może przedłożyć, gdyż uległy zagubieniu. Do pisemnych wyjaśnień dołączył kopię ostatniego odcinka emerytury, który potwierdza deklarowaną przez skarżącego wysokość otrzymanej emerytury. Ponadto kopię dowodu wpłaty 23 zł tytułem podatku leśnego za 2012 r., kopię faktury za odpady na 4,97 zł, kopie faktur z aptek. Przedstawione faktury z aptek obrazują, że w miesiącu lipcu 2012r. skarżący wydał na leki 104,84 zł, natomiast w miesiącu październiku 2012 r. 494,82 zł.
Postanowieniem z dnia 9 listopada 2012 r. Referendarz sądowy oddalił wniosek skarżącego o zwolnienie od kosztów sądowych.
Od tego postanowienia J. P. wniósł sprzeciw, co oznacza, że w niniejszej sprawie miał zastosowanie art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), stanowiący, że w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.
Postanowieniem z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt III SA/Kr 1185/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy uznając, że nie spełnia on przesłanek określonych w art. 246 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W ocenie Sądu skarżący nie wykazał, że nie jest w stanie opłacić kosztów sądowych, które na tym etapie postępowania zamykają się w kwocie 100 zł z tytułu wpisu od skargi. Sąd uznał, że poniesienie przez skarżącego kosztów postępowania nie spowoduje uszczerbku koniecznego dla jego utrzymania.
Na to postanowienie skarżący złożył zażalenie, z którego wynika, że nie zgadza się on z zapadłym rozstrzygnięciem, wnosząc o jego uchylenie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
zgodnie z art. 246 § 1 powołanej wyżej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje:
1) w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;
2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Brzmienie wskazanych wyżej przepisów oznacza, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy, stosowana jest jedynie w przypadkach, gdy skarżący znajduje się w trudnej sytuacji materialnej i stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację nie mogą uiścić kosztów sądowych, bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania, przy czym ciężar dowodu co do wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy spoczywa na stronie składającej wniosek o przyznanie prawa pomocy.