Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wojciech Jakimowicz po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 listopada 2016 r., sygn. akt: IV SA/Wa 2025/16 o przywróceniu terminu do wniesienia skargi Województwa Mazowieckiego na decyzję Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [..] maja 2016 r., znak: [..] w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 14 listopada 2016 r., sygn. akt: IV SA/Wa 2025/16 przywrócił Województwu Mazowieckiemu termin do wniesienia skargi na decyzję Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [..] maja 2016 r., znak: [..], uwzględniając wniosek pełnomocnika skarżącego, w którym podniesiono, że skarga została wniesiona na nieaktualny adres organu, który nie poinformował strony o zmianie siedziby. Sąd I instancji uznał, że nawet profesjonalny pełnomocnik nie ma obowiązku sprawdzenia, czy adres siedziby organu nie uległ zmianie, ponieważ oznaczałoby to przerzucenie na niego ciężaru dokonywania dodatkowych czynności.
Minister Infrastruktury i Budownictwa wniósł zażalenie na powyższe postanowienie, zarzucając Sądowi naruszenie przepisu art. 86 § 1 zd. pierwsze ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2016 r., poz. 718) przez przyjęcie, że uchybienie terminu było niezawinione, podczas gdy profesjonalny pełnomocnik nie dopełnił obowiązku weryfikacji adresu organu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie ma usprawiedliwione podstawy. Zgodnie z art. 86 § 1 zdanie 1 p.p.s.a., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu. Wniosek o przywrócenie terminu powinien powoływać okoliczności wskazujące na brak winy strony w uchybieniu terminu, które zapewniają uprawdopodobnienie zasadności tego wniosku. Brak winy w uchybieniu terminu powinien być przy tym oceniany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o własne interesy i przy braniu pod uwagę także uchybień spowodowanych nawet niewielkim niedbalstwem. Brak winy zachodzi tylko w przypadku zaistnienia niezależnych od strony, która uchybiła terminowi i niemożliwych do przezwyciężenia okoliczności, z powodu których doszło do przekroczenia wyznaczonego przepisami prawa terminu. Przy czym, jeśli strona jest reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, przy ocenie możliwości przywrócenia terminu należy uwzględnić wiedzę i konieczność zachowania należytej staranności przez tego pełnomocnika (por. wyrok SN z dnia 21 lutego 2002 r., I PKN 903/00). Pełnomocnik nie może wnioskować o przywrócenie terminu do wniesienia skargi powołując się na brak winy strony w błędach popełnianych przez pełnomocnika. Pełnomocnik, który zgodził się reprezentować stronę, ma obowiązek działania w imieniu i na rzecz mocodawcy z równą starannością, jak gdyby działał na własną rzecz (post. NSA z dnia 10 maja 2004 r., FZ 7/04).
W niniejszej sprawie zgodzić należy się z podnoszonymi w zażaleniu argumentami, iż we wniosku o przywrócenie terminu nie uprawdopodobniono braku winy w jego uchybieniu. Strona skarżąca była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Możliwość przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej należy zatem rozpatrywać z uwzględnieniem faktu korzystania z fachowej pomocy prawnej. Słusznie podniesiono w zażaleniu, co umknęło Sądowi I instancji, że decyzja Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [..] maja 2016 r. zawiera informację o zmianie właściwości organu. Już tylko ta okoliczność powinna spowodować działania pełnomocnika zmierzające do aktualizacji danych o zmianie stanu prawnego, a w tym sprawdzenie adresu siedziby nowego organu. Nadto, co również w zażaleniu podniesiono, zwrotne potwierdzenia odbioru zawierają zarówno nazwę jak i adres nowego organu, który przejął kompetencje Ministra Infrastruktury i Rozwoju. W tym stanie rzeczy trudno uznać, że uchybienie terminu było niezawinione. Okoliczność, iż skarga została skierowana na adres wskazany przez Wojewodę Mazowieckiego w piśmie przekazującym wniesione odwołanie, nie może ekskulpować strony skarżącej reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika w sytuacji zaistniałej w niniejszej sprawie. Zauważyć należy, że listopadzie 2015 r. (kiedy przekazywano odwołanie) organem właściwym był jeszcze Minister Infrastruktury i Rozwoju, posiadający swoją siedzibę na ul. Wspólnej 2/4 w Warszawie. Niemożliwym więc było poinformowanie skarżącego o zmianie adresu i organu właściwego. Tym bardziej nie mógł tego uczynić Minister Infrastruktury i Budownictwa, do którego nadano skargę wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu w dniu 11 lipca 2016 r.