Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Banasiewicz, po rozpoznaniu w dniu 11 września 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia T. sp. z o.o. w Krakowie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 7 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Kr 220/13 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi T. sp. z o.o. w Krakowie na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia [...] października 2012 r., znak; [...] w przedmiocie ustalenia dodatkowej opłaty rocznej postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Kr 220/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odmówił przyznania T. sp. z o.o. w Krakowie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi tej Spółki na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia [...] października 2012 r., znak; [...] w przedmiocie ustalenia dodatkowej opłaty rocznej.
W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji wskazał, że przedstawiona przez stronę sytuacja majątkowa i finansowa spółki, nie daje podstaw do uznania, że zostały spełnione przesłanki wynikające z art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst. jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. dalej "p.p.s.a."), uprawniające do przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym. Wartość środków trwałych spółki, jak również ilość środków pieniężnych zgromadzonych na kontach nie pozwala przyjąć, aby spółka była pozbawiona środków finansowych.
W zażaleniu na powyższe postanowienie podniesiono, że skarżąca nie mogła w żaden sposób przygotować się na poniesienie kosztów w niniejszej sprawie, bowiem zaskarżona decyzja została wydana na ponad 4 tygodnie przed nabyciem przez skarżącą prawa użytkowania wieczystego nieruchomości. Ponadto, skarżąca nie jest obecnie w stanie uzyskać kredytu na uiszczenie kosztów sądowych, bowiem będzie to możliwe dopiero po uzyskaniu dostępu do drogi publicznej i decyzji o warunkach zabudowy i pozwoleniu na budowę.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Instytucja przyznania prawa pomocy osobie prawnej została uregulowana w art. 246 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed Sądami administracyjnymi i zgodnie z nią prawo pomocy może zostać przyznane osobie prawnej w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Regulacja zawarta w opisanym przepisie stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 199 tej ustawy, stosownie do którego strony ponoszą koszty postępowania, związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Przytoczone we wniosku okoliczności, jak również przedstawione dokumenty powinny uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie. Przy tym, to do sądu kierującego się wskazaniami logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego i dostępnej wiedzy, należy ocena czy w sprawie występują okoliczności uzasadniające przyznanie prawa pomocy.
Ciężar wykazania okoliczności, o których mowa w art. 246 § 2 p.p.s.a., spoczywa na stronie składającej wniosek o jego przyznanie. Oznacza to, że powinna ona poczynić wszelkie kroki mające na celu uprawdopodobnienie tych okoliczności.
Z treści art. 252 § 1 p.p.s.a. wynika, że sąd rozpatrując wniosek strony o przyznanie prawa pomocy winien brać pod uwagę jej stan majątkowy i dochody. Pod pojęciem stanu majątkowego należy przy tym rozumieć nie tylko zasób gotówki znajdujący się w posiadaniu strony, lecz również środki finansowe ulokowane w majątku ruchomym i nieruchomym.
Celem instytucji prawa pomocy jest zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu podmiotom, których nadzwyczaj trudna i niemożliwa do przezwyciężenia sytuacja materialna nie pozwala na poniesienie kosztów postępowania. W tym stanie rzeczy trafnie przyjął Sąd I instancji, że spółka nie wykazała, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, a co za tym idzie nie spełnia przesłanki z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a.
Prawidłowości postanowienia Sądu I instancji nie podważa zawarty w zażaleniu argument, że skarżąca nie była w stanie przygotować się na uiszczenie kosztów sądowych bowiem zaskarżona decyzja została wydana na ponad 4 tygodnie przed nabyciem przez nią prawa użytkowania wieczystego nieruchomości. Jak bowiem słusznie zauważył Sąd I instancji w zaskarżonym postanowieniu przyznanie skarżącej prawa pomocy we wnioskowanym zakresie oznaczałoby w niniejszej sprawie de facto przerzucenie ciężaru prowadzonej przez nią działalności gospodarczej na Skarb Państwa.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, postanowił jak w sentencji.