Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Borowiec (spr.) po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M.P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 16 stycznia 2013 r. sygn. akt II SA/Rz 1018/12 o przyznaniu prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w 1/2 części w sprawie ze skargi M.P. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] października 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wglądu do akt sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania
M.P. zwróciła się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie o przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] października 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wglądu do akt sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów.
W uzasadnieniu wniosku wskazała, że mieszka wspólnie z mężem i trójką dzieci w wieku 17, 16 i 2 lat. Posiadają nieruchomość rolną o pow. 5,15 ha, a ich źródłem utrzymania jest roczna dopłata unijna do użytków rolnych w kwocie 5.523 zł oraz zasiłki rodzinne na dzieci w kwotach 156, 106 i 157 zł (łącznie 419 zł). Rodzina nie posiada żadnych oszczędności, mąż pozostaje na utrzymaniu skarżącej. Na gruntach rolnych uprawiają warzywa na własne potrzeby nie osiągając z tego tytułu żadnych dochodów. Rodzina nie ubiegała się o przyznanie pomocy społecznej uznając zasiłki za zbyt niskie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie postanowieniem z dnia
16 stycznia 2013 r. sygn. akt II SA/Rz 1018/12 przyznał prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w 1/2 części.
W uzasadnieniu postanowienia odwołując się do treści art. 246 § 1 pkt 1 i 2 P.p.s.a. stwierdził, że złożone przez M.P. wyjaśnienia nie zasługiwały na uwzględnienie w całości. Skarżąca nie wyjaśnia, w jaki sposób 5-cio osobowa rodzina utrzymuje się ze środków, które ujawniła. W jaki sposób z tych środków zaspokaja podstawowe potrzeby życiowe, takie jak żywność, ubrania, opłaty za media (prąd, gaz, woda, telefon), skoro nie korzysta z pomocy społecznej, a nie osiąga dochodów np. z pracy (w tym dorywczej) w kraju czy za granicą. Poza dwoma dorosłymi osobami w rodzinie są dzieci w wieku szkolnym oraz trzecie, urodzone we wrześniu 2011 r. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, skarżąca świadomie obciąża budżet domowy wydatkami na kosztowną formę korespondencji, zamiast np. korzystać ze zwykłej formy listu poleconego, który także jest przesyłką rejestrowaną. Mając jednak na względzie, że skarżąca pobiera zasiłek rodzinny na każde z dzieci może to świadczyć o pewnych trudnościach w sytuacji majątkowej rodziny. Dlatego też Sąd uznał, że pełne zwolnienie od kosztów sądowych nie jest zasadne, ponieważ posiada ona pewne stałe źródła dochodów. Zarzucił, iż skarżąca nie przejawiała woli pełnego wyjaśnienia sytuacji majątkowej rodziny. Cząstkowe informacje pozwoliły na uznanie, że rodzina może mieć trudności z pokryciem pełnych kosztów postępowania sądowego, choć nie można było dokładnie ustalić ich zakresu. Dlatego Sąd orzekł o przyznaniu prawa pomocy w ½ części należnych kosztów sądowych.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła do Naczelnego Sądu Administracyjnego M.P., żądając jego uchylenia i zwolnienia od kosztów sądowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 1 P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (pkt 1), natomiast w zakresie częściowym, gdy nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2).