Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska po rozpoznaniu w dniu 15 września 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia S.P. Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 czerwca 2009 r. sygn. akt I SA/Wa 759/09 o odmowie wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji w sprawie ze skargi S.P. Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2009 r. Nr [...] w przedmiocie zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości postanawia: oddalić zażalenie
Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił S.P. Sp. z o.o., reprezentowanej przez radcę prawnego, wstrzymania wykonania zaskarżonej przez spółkę decyzji Ministra Infrastruktury w przedmiocie zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości. W uzasadnieniu Sąd podkreślił, iż zaskarżona decyzja wydana została w oparciu o art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.), który to przepis pozwala na udzielenie w szczególnych warunkach zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości przeznaczonych na pasy drogowe mimo niezakończenia postępowania wywłaszczeniowego ostateczną decyzją. Przepis ten ma na celu usprawnienie procesu inwestycyjnego budowy dróg, a wstrzymanie wykonania decyzji wydanej na jego podstawie byłoby działaniem sprzecznym z założeniem ustawodawcy i niweczyłoby cel jaki przyświecał przy przyjęciu powołanej ustawy. Sąd podkreślił też, że w ramach wydanej na podstawie art. 17 przywołanej ustawy decyzji nie zachodzi sytuacja pozbawienia skarżącego prawa własności, a jedynie ograniczona zostaje możliwość dysponowania nieruchomością, jednakże jej zajęcie następuje za odpowiednim odszkodowaniem, a sama kolizja interesu indywidualnego z interesem publicznym nie może przesądzać o możliwości uwzględnienia wniosku strony. Ponadto odszkodowanie przewidziane za przejęcie nieruchomości wskazuje, że wykonanie zaskarżonej decyzji nie prowadzi do niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody.
Zażalenie na to postanowienie wniosła spółka S.P. Sp. z o.o., reprezentowana przez tego samego pełnomocnika, domagając się zmiany zaskarżonego orzeczenia i wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji, względnie przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, zarzucając Sądowi:
1) naruszenie art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a." poprzez odmowę wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji z uwagi na szczególny charakter postępowania opartego na przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych,
2) naruszenie art. 141 § 4 P.p.s.a., art. 145 § 1 P.p.s.a. oraz art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153 poz. 1269 ze zm.) poprzez niewyjaśnienie stanu faktycznego w zakresie, czy istotnie istnieje potrzeba natychmiastowego zajęcia spornej nieruchomości, a więc czy wstrzymanie wykonania decyzji rzeczywiście narusza jakikolwiek interes społeczny.
W uzasadnieniu zażalenia skarżąca ponownie wskazała, iż na terenie przedmiotowej nieruchomości funkcjonuje duża stacja paliw S., a część tej nieruchomości wydzierżawiana jest przez spółkę osobie trzeciej pod restaurację M. Wstrzymanie działania stacji paliw oraz konieczność rozwiązania umowy dzierżawy terenu dla restauracji, spowoduje ogromne straty własne, liczone w milionach złotych oraz konieczność zapłaty odszkodowania restauracji, które dodatkowo będą musiały być pokryte ze środków publicznych, pociągnie to za sobą również natychmiastowe zwolnienie pracowników związane z likwidacją zakładu pracy. Autor zażalenia podniósł także, iż w jego ocenie stanowisko Sądu, choć dobrze osadzone w orzecznictwie, należy uznać za błędne i nie znajdujące uzasadnienia w powoływanych przepisach, a zaskarżone postanowienie zostało wydane w sposób automatyczny i ma charakter "blankietowy". Wnoszący zażalenie podkreślił, iż Sąd winien był rozważyć, czy rzeczywiście istnieje niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. W przedmiotowej sprawie brak jest takich rozważań, a Sąd z góry założył, że skoro na szali leży interes publiczny, to interes prywatny się nie liczy. Takie podejście, w ocenie pełnomocnika spółki, jest niezrozumiałe i odległe od standardów państwa prawnego. Powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.11.1993 r., sygn. akt III ARN 49/93, skarżąca stwierdziła, że w państwie prawa nie ma miejsca dla mechanicznie i sztywno pojmowanej nadrzędności interesu ogólnego nad interesem indywidualnym. Oznacza to, że w każdym przypadku działający organ ma obowiązek wskazać, o jaki interes ogólny (publiczny) chodzi i udowodnić, iż jest on na tyle ważny i znaczący, że bezwzględnie wymaga ograniczenia uprawnień indywidualnych obywateli. Zarówno istnienie takiego interesu, jak i jego znaczenie, a także przesłanki powodujące konieczność przedłożenia w konkretnym przypadku interesu publicznego nad indywidualny podlegać muszą zawsze wnikliwej kontroli instancyjnej i sądowej, a już szczególnie wówczas, gdy chodzi o udowodnienie, iż w interesie publicznym leży ograniczenie (lub odjęcie) określonego przez Konstytucję RP prawa własności.