Zażalenie na powyższe postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył J. B. wnosząc o uchylenie postanowienia w całości i uwzględnienie wniosków o zwolnienie z kosztów sądowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. przyznanie prawa do pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania. Z powyższego wynika więc, że instytucja zwolnienia od kosztów ma charakter wyjątkowy i jest stosowana wobec osób o bardzo trudnej sytuacji materialnej, czyli takich, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są jakichkolwiek środków do życia, lub środki te są tak bardzo ograniczone, iż wystarczają jedynie na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.
Instytucja pomocy prawnej jest, więc wyjątkiem od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez same strony. Przyznanie prawa pomocy ma na celu zapewnienie realizacji konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które ze względu na brak odpowiednich środków nie są w stanie ponieść, miedzy innymi kosztów sądowych. Dlatego tez prawo pomocy powinno być udzielane przede wszystkim osobom bezrobotnym, samotnym, bez źródeł stałego dochodu i bez majątku oraz pozbawionych (obiektywnie) możliwości uzyskania środków na ten cel z jakichkolwiek źródeł. W literaturze przedmiotu również zwrócono uwagę, że prawo pomocy ma służyć najuboższym, to jest podmiotom, dla których konieczność ponoszenia kosztów związanych z postępowaniem sądowym oznaczałaby faktyczne ograniczenie lub wręcz pozbawienie prawa do sądu (zob. H.Knysiak-Molczyk, Przesłanki przyznania prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Przegląd Prawa Publicznego 2007, nr 4, s. 36-39).
Uwzględniając powyższe rozważania, wskazać należy, że poprawnie Sąd I instancji uznał, iż udzielane przez skarżącego wyjaśnienia i przedstawiane dowody nie stanowią uzasadnienia dla konieczności zwolnienia od kosztów sądowych, tym samym rozpoznawany wniosek Sąd I instancji słusznie ocenił jako niezasadny.
Zważywszy na wysokość miesięcznego dochodu obojga małżonków, kwot wydatków Sąd I instancji słusznie wywiódł, iż nie można przyjąć, by obowiązek poniesienia kosztów sądowych w wysokości 100 zł zaważył w sposób odpowiadający art. 246 §1pkt.2 p.ps.a na budżecie domowym wnioskodawcy.
Wskazać trzeba, że koszty sądowe należy traktować jako wydatki bieżące w budżecie domowym, które powinny być zaspokajane na równi z innymi podstawowymi wydatkami. Podkreślenia wymaga fakt, że kredyty zaciągnięte przez skarżących nie mogą być traktowane priorytetowo w stosunku do obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Wynikające z nich prywatne zobowiązania finansowe nie mogą mieć pierwszeństwa przed zobowiązaniami publicznoprawnymi. Ubiegający się o przyznanie prawa pomocy powinien w pierwszej kolejności poczynić oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania. Słusznie Sąd wskazał chociażby na możliwość skorzystania w tym celu z karty kredytowej, w sytuacji gdy co miesiąc wnioskujący reguluje należności z pobranych uprzednio, związanych z korzystaniem tej karty kwot.
Nie budzi wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego zakres przedmiotowy zaskarżonego postanowienia. W istocie bowiem sąd I instancji wyjaśnił, że rozpoznaniu podlega żądanie przyznania prawa mocy w zakresie częściowym dotyczącym zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie prowadzonej pod sygn akt II SA/Wa 1502/12. Rację ma Sąd, iż nie może mieć w sprawie żadnego znaczenia fakt, że identyczne w swej treści wnioski w tym względzie żalący się złożył na trzech egzemplarzach, odnosząc je do różnych postanowień wydanych w tej samej sprawie W takiej sytuacji, zatem zaskarżone postanowienie, odmawiające przyznania skarżącemu prawa pomocy uznać należało za odpowiadające prawu.
Do sądu rozpoznającego wniosek o przyznanie prawa pomocy należy decyzja co do skierowania wezwania w trybie art.255 P.p.s.a.
Żalący się w żaden sposób nie udokumentował, by w istocie oświadczenie zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy było niewystarczające w świetle uregulowań tej normy.
Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi