Naczelny Sąd Administracyjny nie może orzekać o uchyleniu decyzji zezwalającej na nabycie nieruchomości w sytuacji, gdy na podstawie art. 3 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców /Dz.U. 1933 nr 24 poz. 202 ze zm./ decyzja ta utraciła moc prawną przed wydaniem orzeczenia przez ten Sąd.
Naczelny Sąd Administracyjny umorzył na podstawie art. 355 par. 1 Kpc w związku z art. 211 Kpa i art. 68 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368/ postępowanie sądowe w sprawie ze skargi Marii R. i Władysława R. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 22 czerwca 1994 r. w przedmiocie zezwolenia na nabycie przez "P.M." sp. z o.o. w P. udziału w nieruchomości.
"P.M." spółka z o.o. w P. wystąpiła z wnioskiem z dnia 11 kwietnia 1994 r. do Ministra Spraw Wewnętrznych o wydanie zezwolenia na nabycie 7/12 części nieruchomości położonej przy ul. K. nr 20 i S.R. nr 63 w P., stanowiącej działkę nr 27 o powierzchni 287 m2, zabudowanej domem wielomieszkaniowym, uregulowanej w księdze wieczystej Kw nr 92698. W uzasadnieniu wniosku spółka podała, że na podstawie przedwstępnej umowy sprzedaży z dnia 22 marca 1994 r. Andrzej R., działający w imieniu własnym, w imieniu Anny i Juliusza R. oraz Katarzyny R.-K., a także Lech R. zobowiązali się sprzedać swoje udziały w opisanej wyżej nieruchomości, a spółka zobowiązała się udziały te kupić. Warunkiem zawarcia przyrzeczonej umowy jest uzyskanie zezwolenia. We wniosku zamieszczono też informację o spółce i motywy skłaniające ją do nabycia części opisanej nieruchomości.
Przeciwko uwzględnieniu wniosku wystąpił Władysław R.; do niego oraz do jego matki Marii R. należą pozostałe udziały w tej nieruchomości /5/12 udziałów/, przy czym Maria R. zajmuje w kamienicy na tej nieruchomości lokal mieszkalny, a Władysław R. piwnicę i parter, gdzie prowadzi salon odzieży.
Minister Spraw Wewnętrznych decyzją z dnia 22 czerwca 1994 r. nr (...), wydaną na podstawie art. 1 ust. 1 i art. 3 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców /Dz.U. 1933 nr 24 poz. 202 ze zm./, zezwolił spółce "P.M." na nabycie opisanej wyżej nieruchomości w odniesieniu do 7/12 jej części. W decyzji tej została jednocześnie ustalona "suma minimalna nabycia nieruchomości na kwotę 5 684 693 300 zł". Powołując się na art. 107 par. 4 Kpa, odstąpiono od uzasadnienia decyzji, ponieważ uwzględnia ona w całości żądanie strony.
Pismem z tej samej daty co decyzja Dyrektor Departamentu Administracyjnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych poinformował Władysława R., iż nie jest on stroną postępowania w tej sprawie, skoro spółka "P.M." nie wystąpiła z wnioskiem o wydanie zezwolenia na nabycie jego udziału w nieruchomości. Stosownie zaś do art. 198 Kc każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Tym bardziej zgody takiej nie musi uzyskiwać organ państwowy, reglamentujący nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców.
W odpowiedzi na powyższe pismo Maria R. i Władysław R. w piśmie z dnia 29 sierpnia 1994 r., adresowanym do Dyrektora Departamentu Administracyjnego MSW, wysunęli argumenty przemawiające za tym, iż mają przymiot strony w postępowaniu dotyczącym zezwolenia na sprzedaż części udziałów w omawianej nieruchomości. W szczególności powołali się na art. 1036 Kc, który stanowi, że spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić swoim udziałem w przedmiocie należącym do spadku. W razie braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne w stosunku do tego spadkobiercy o tyle, o ile narusza uprawnienia przysługujące spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku. Przy spadkobraniu omawianego mienia wystąpiły zaliczalne przysporzenia ze strony spadkodawcy na rzecz spadkobierców, a nie doszło do działu spadku, w którym nastąpiłoby zaliczenie tych przysporzeń i ustalenie faktycznych udziałów poszczególnych spadkobierców w nieruchomości. Do czasu rozliczenia każdy ze spadkobierców niepodzielnej wspólności spadkowej ma swój udział we wszystkich częściach przedmiotu należącego do spadku. Z tych względów Maria R. i Władysław R. domagali się przyznania im prawa strony, a jeżeli w sprawie wydano decyzję, wnosili o potraktowanie pisma jako skargi na decyzję udzielającą zezwolenia na kupno części udziałów spadkowych w nieruchomości, z wnioskiem o uchylenie tej decyzji. W tej części pisma autorzy zarzucili zarówno naruszenie art. 28 Kpa, jak i niewyjaśnienie okoliczności faktycznych sprawy. Wskazali także, iż kamienica na spornej nieruchomości ma charakter zabytkowy. Jej wartość mógłby ustalić tylko rzeczoznawca z dziedziny zabytków, a taki dowód nie został przeprowadzony.