Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Monika Hennig po rozpoznaniu w dniu 4 sierpnia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku T. C. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi na decyzję [...] Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego [...] z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia opłaty za czynności kontrolne postanawia: odmówić wnioskodawcy przyznania prawa pomocy.
Wnioskiem z dnia 4 lipca 2014 r. (data stempla pocztowego), skarżący T. C. zwrócił się o przyznanie mu prawa pomocy w zakresie całkowitym przez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata.
Zgodnie z brzmieniem art. 245 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., zwanej dalej p.p.s.a.), prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
W myśl art. 246 § 1 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje:
1) w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;
2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Stosownie do przepisu art. 246 § 3 p.p.s.a., adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego można ustanowić dla strony, która nie zatrudnia lub nie pozostaje w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym. Nie dotyczy to adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego ustanowionego na podstawie przepisów o prawie pomocy.
Przed przystąpieniem do oceny przedmiotowego wniosku podkreślić należy, że instytucja prawa pomocy uregulowana w art. 243-263 p.p.s.a., stanowiąc jedną z gwarancji realizacji konstytucyjnej zasady prawa do sądu umożliwia dostęp do sądu osobom, które obiektywnie nie mają wystarczających środków finansowych na poniesienie kosztów prowadzonego postępowania sądowoadministracyjnego (por.: H. Knysiak-Molczyk, Pojęcie "prawo pomocy" [w:] T. Woś (red.), H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012, s. 1077). Uprawnienie do przeniesienia ciężarów finansowych postępowania sądowoadministracyjnego na Skarb Państwa nie ma jednakże charakteru absolutnego i podlega prawnie uzasadnionym ograniczeniom. Ilość funduszy publicznych dostępna na udzielenie pomocy prawnej osobom niemajętnym sprawia bowiem, że swoistą koniecznością jest przyjęcie procedury ich racjonalnej selekcji uzasadnionej okolicznościami dotyczącymi stanu majątkowego i dochodów danego podmiotu (por. w tej materii: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2010 r.; sygn. akt I GZ 340/10; Centralna Baza Orzeczeń Sadów Administracyjnych; orzeczenia.nsa.gov.pl).
Należy mieć również na uwadze, że przyznanie prawa pomocy ma charakter wyjątkowy i winno być stosowane wyłącznie w odniesieniu do podmiotów charakteryzujących się wyjątkowo trudną sytuacją materialną. Do takich podmiotów należą osoby dotknięte ubóstwem, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, czy też bezrobotne bez prawa do zasiłku (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 marca 2012 r., sygn. akt I OZ 179/12; Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych; orzeczenia.nsa.gov.pl).