Starszy referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Opolu - Krzysztof Błasiak po rozpoznaniu w dniu 11 października 2017 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego, w sprawie ze skargi P. B. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 czerwca 2017 r., Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, postanawia odmówić przyznania prawa pomocy.
Przedmiotem skargi P. B. (dalej skarżący) jest decyzja Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 czerwca 2017 r., Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne.
W dniu 5 października 2017 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu wpłynął wniosek (sporządzony na urzędowym formularzu, o którym mowa w art. 252 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi [t. j. Dz. U. z 2017 r., poz.1369] - zwanej dalej p.p.s.a.), w którym skarżący zwrócił się o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego.
Odnośnie swojej sytuacji rodzinnej, majątku i dochodach skarżący oświadczył, że gospodarstwo domowe prowadzi wspólnie z żoną, że jest właścicielem domu mieszkalnego o powierzchni [...] (o wartości około 120.000 zł) i nieruchomości rolnej o powierzchni [...] (o wartości około 5.000 zł), że ponosi wydatki związane z zapłatą podatku, kosztami leczenia oraz opłatą za wodę, energię elektryczną, wywóz nieczystości i ogrzewanie łącznie w kwocie 633 zł, oraz że oboje utrzymują się z dochodów uzyskiwanych ze stosunku pracy w wysokości łącznie 2.002,68 zł miesięcznie netto. W załączeniu skarżący przekazał kserokopie: porady w szpitalnej izbie przyjęć, decyzji Burmistrza [...] w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego za 2017 r. (podatek rolny i podatek od nieruchomości), pokwitowania zapłaty opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, dokumentów dostawy węgla kamiennego, faktur odnoszących się do zakupu lekarstw, energii elektrycznej, wody, wydruków z listy płac, zeznania podatkowego PIT-37 za 2016 r., odpisów z ksiąg wieczystych.
Rozpatrując na podstawie art. 258 § 2, pkt 7 p.p.s.a. wniosek o przyznanie prawa pomocy referendarz sądowy zważył, co następuje:
Zgodnie z treścią art. 245 § 2 w zw. z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie radcy prawnego następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Tak ukształtowany charakter prawa pomocy wynika z tego, iż generalną zasadą postępowania sądowego, wyrażoną w art. 199 p.p.s.a., jest ponoszenie kosztów związanych z udziałem w postępowaniu.
Odstępstwo od tej zasady ma na celu zagwarantowanie prawa do sądu podmiotom, których obiektywnie nie stać na poniesienie kosztów postępowania. Zwolnienie od obowiązku ponoszenia kosztów postępowania powinno sprowadzać się więc jedynie do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w takim postępowaniu jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 października 2004 r., GZ 71/04, ONSA i WSA 2005, nr 1, poz. 8). W tym kontekście należy wskazać, że zasadność wniosku strony oceniana jest z uwzględnieniem jej możliwości finansowych (por. postanowienie NSA z 30 listopada 2005 r., sygn. akt II FZ 781/05, niepubl.).
Nadto należy podkreślić, iż to na wnioskodawcy spoczywa ciężar dowodu, a w szczególności obowiązek wykazania braku możliwości poniesienia jakichkolwiek kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Rozstrzygniecie w tej kwestii będzie zależało od tego, co zostanie udowodnione przez stronę. Strona musi zatem wykazać, iż jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, iż uzasadnia poczynienie odstępstwa od generalnej reguły ponoszenia kosztów procesu. (vide: J. Tarno, Prawo o postępowania przed sądami administracyjnymi - Komentarz, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2006, s. 504; B. Dauter i inni, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Komentarz, Wyd. Zakamycze, Kraków 2005, s. 592).