Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Piotr Popek po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2016 r., na posiedzeniu niejawnym, wniosku K.Z. o przyznanie mu prawa pomocy w zakresie całkowitym, poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego, w sprawie ze skargi K.Z. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] listopada 2015 r., nr [...], w przedmiocie odmowy umorzenia skarżącemu zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy, za lata 2000-2012, w związku ze sprzeciwem skarżącego od postanowienia referendarza sądowego z dnia 13 maja 2016 r., odmawiającego stronie przyznania prawa pomocy - postanawia - utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie
Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie, postanowieniem z dnia 13 maja 2016 r., odmówił przyznania skarżącemu prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów oraz ustanowienia radcy prawnego. Jak wynika z uzasadnienia przedmiotowego orzeczenia, powodem odmowy uwzględnienia wniosku było stwierdzenie, że zakres wiadomości o kondycji finansowej skarżącego, które ten ujawnił na wezwanie referendarza, był niewystarczający do uznania, iż sytuacja finansowa skarżącego uzasadnia przyznanie mu wnioskowanego zwolnienia od kosztów.
Wątpliwości referendarza sądowego wzbudziła fragmentaryczność przedstawionej przez skarżącego listy wydatków, których kwoty odpowiadały deklarowanym przez niego dochodom, jednakże w sposób oczywisty nie zawierały wszelkich koniecznych wydatków w tym m.in.: na wodę, kanalizację, wywóz odpadów, telefon, ogrzewanie, a także zakup żywności, odzieży i środków czystości, które bez wątpienia mieszczą się w kategorii podstawowych wydatków bytowych. Z uwagi na wybiórczy charakter oświadczenia skarżącego, referendarz sądowy powziął wątpliwości co do przytoczonych w nim okoliczności i uznał że brak jest podstaw do przyznania skarżącemu prawa pomocy, chociażby w zakresie częściowym.
W sprzeciwie od postanowienia referendarza, skarżący oświadczył, że utrzymuje się z gospodarstwa rolnego i nie ponosi wydatków na żywność ani ubrania. Natomiast pozostałe wydatki w zamian za utrzymanie i żywienie inwentarza żywego, a także dbałość o obejście, ponosi syn skarżących - właściciel gospodarstwa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 260 § 1 P.p.s.a., rozpoznając sprzeciw od zarządzenia i postanowień, o których mowa w art. 258 § 2 pkt 6-8, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone zarządzenie lub postanowienie referendarza sądowego zmienia albo utrzymuje w mocy. Jak stanowi zaś § 2 tego przepisu w sprawach, o których mowa w § 1, wniesienie sprzeciwu od zarządzenia lub postanowienia referendarza sądowego wstrzymuje jego wykonalność. Sąd orzeka jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.
Zgodnie z art. 246 § 1 p.p.s.a., przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku dla utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Ustawodawca użył w tym przepisie określenia "gdy wykaże", co oznacza, że wnioskodawca ma obowiązek udowodnić i przekonać Sąd, że znajduje się w sytuacji określonej w art. 246 § 1 i 2 p.p.s.a. (por. "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym - komentarz" ; B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka - Medek; wydanie II - Kantor Wydawniczy ZAKAMYCZE 2006; str. 554).
W niniejszej sprawie zarówno w wyniku inicjatywy własnej skarżącego, jak również wezwań referendarza sądowego zgromadzony został materiał mający świadczyć o jej sytuacji majątkowej, jednakże, jak słusznie zauważył referendarz, materiał ten nie daje pełnego obrazu sytuacji majątkowej oraz finansowej skarżącego i nie wyjaśnia nasuwających się wątpliwości, choćby w zakresie kluczowych dla utrzymania gospodarstwa domowego wydatków, których nie ujęto w oświadczeniu. W treści sprzeciwu skarżący podniósł kwestię utrzymywania się rodziny z płodów gospodarstwa rolnego, jednakże pominął inne wydatki, których nieuwzględnienie nadal wzbudza wątpliwości. Z treści sprzeciwu wynikają ponadto dalsze wątpliwości co tego ile osób faktycznie pozostaje z skarżącym we wspólnym gospodarstwie domowym, bądź też jakie dodatkowe dochody uzyskuje on w zamian za prace w gospodarstwie rolnym syna. Skarżący, w treści złożonego formularza, nie wykazał syna jako członka gospodarstwa domowego, ani nie wykazał uzyskiwania dochodów z tytułu pracy w cudzym gospodarstwie. Z treści jednak samego sprzeciwu wywnioskować można, że syn skarżących bądź to łoży regularnie na zaspokojenie potrzeb rodziców jako członków wspólnego gospodarstwa bądź też wynagradza ich za świadczoną mu pomoc. Na podstawie przedstawionych okoliczności nie sposób jednak precyzyjnie ustalić faktyczną sytuację majątkową i finansową skarżącego.
Stwierdzając zatem, że nie ma podstaw do uznania, że w sytuacji faktycznej skarżącego zostały spełnione przesłanki wynikające z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. uprawniające do przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym, zasadne jest utrzymanie w mocy orzeczenia referendarza sądowego o odmowie zwolnienia skarżącego od kosztów sądowych we wnioskowanym zakresie.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 260 § 1 oraz § 3 w zw. z art. 245 § 3 i art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji.