Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Grzegorz Krzymień, po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skarg kasacyjnych B. F. i M. F. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 4 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Bd 88/11 w sprawie ze skargi B. F. i M. F. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 19 listopada 2010 r., nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2006 r. postanawia oddalić skargi kasacyjne.
Postanowieniem z dnia 4 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Bd 88/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy odrzucił skargę B. i M. F. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 19 listopada 2010 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2006 r. Jak wskazano w uzasadnieniu postanowienia, na podstawie art. 220 § 1 i 3 w związku z art. 214 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej w skrócie p.p.s.a. - zarządzeniem z dnia 8 lutego 2011 r. Skarżących wezwano do uiszczenia wpisu od wniesionej skargi. Powyższe zarządzenie zawierało pouczenie, iż nieuiszczenie wpisu w wyznaczonym 7-dniowym terminie skutkować będzie odrzuceniem skargi. Odpis zarządzenia Stronie doręczono w dniu 11 lutego 2011 r., a zatem - jak podkreślono w uzasadnieniu postanowienia z dnia 2 marca 2011 r. - termin do uiszczenia wpisu upływał z dniem 18 lutego 2011 r. Skarżący należnej opłaty w wyznaczonym terminie nie uiścili, natomiast w dniu 21 lutego 2011 r. złożyli do sądu wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych Wobec powyższych ustaleń Sąd I instancji skargę odrzucił na podstawie art. 220 § 3 p.p.s.a.
Od powyższego orzeczenia Skarżący wnieśli jednobrzmiące skargi kasacyjne żądając jego uchylenia i zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono:
- naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 243 § 1 p.p.s.a w związku z zastosowaniem przez Sąd art. 220 § 3 p.p.s.a. mające istotny wpływ na wynik sprawy poprzez odrzucenie skargi z uwagi na nieuiszczenie wpisu w sytuacji, gdy rozpoznanie sprawy zależało od wyniku postępowania o udzielenie prawa pomocy, a wniosek o prawo pomocy został złożony w terminie wskazanym w art. 243 § 1 p.p.s.a.;
- naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. nr 78, poz. 483) oraz art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r., nr 61, poz. 284) poprzez odrzucenie przez Sąd skargi w sytuacji gdy toczyło się postępowanie o przyznanie prawa pomocy i w ten sposób pozbawienie Skarżących prawa do sądu.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej powołano treść art. 243 § 1 p.p.s.a., który stanowi, że wniosek o przyznanie prawa pomocy można złożyć przed lub w toku postępowania. Zdaniem Strony, skoro w dniu 21 lutego 2011 r. postępowanie było w toku, a zatem Sąd I instancji miał obowiązek rozpoznać powyższy wniosek przed odrzuceniem skargi. W cytowanej ustawie nie ma bowiem przepisu, który nakazywałby stronie uiścić wpis bądź alternatywnie wnieść wniosek o prawo pomocy w terminie 7 dni. W ocenie autora skargi kasacyjnej odrzucenie skargi było przedwczesne, a Sąd I instancji zobligowany byłby do zastosowania art. 220 § 3 p.p.s.a. dopiero po upewnieniu się, że Skarżącym nie zostało przyznane prawo pomocy. W przypadku bowiem zwolnienia Strony z obowiązku uiszczenia wpisu, powołany przepis nie miałby w ogóle zastosowania.