Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący, Sędzia NSA Andrzej Jagiełło (spr.), , , po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia J.W. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 13 listopada 2017 r. sygn. akt I SA/Gl 1626/16 w zakresie odrzucenia skargi kasacyjnej w sprawie ze skargi J.W. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 12 października 2016 r. nr [...] w przedmiocie zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej postanawia: oddalić zażalenie
II FZ 143/18
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 listopada 2017 r., sygn. akt: I SA/Gl 1626/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, odrzucił skargę kasacyjną J.W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 11 maja 2017 r., sygn. akt: I SA/Gl 1626/16, w sprawie ze skargi na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 12 października 2016 r., w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym. Wyrokiem z dnia 11 maja 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę J.W. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, oznaczone w sentencji postanowienia, w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym. Pismem z dnia 5 czerwca 2017 r. skarżąca wniosła o sporządzenie uzasadnienia, które zostało jej doręczone wraz z odpisem powyższego wyroku w dniu 13 lipca 2017 r. W dniu 14 sierpnia 2017 r. skarżąca wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego sporządzoną przez doradcę podatkowego skargę kasacyjną od wymienionego powyżej orzeczenia. Zarządzeniem z dnia 23 sierpnia 2017 r. Sąd wezwał sporządzającego skargę kasacyjną doradcę podatkowego M.W. do uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej, w terminie 7 dni pod rygorem jej odrzucenia, poprzez przedłożenie pełnomocnictwa do działania w imieniu skarżącej przed sądami administracyjnymi lub do sporządzenia/wniesienia skargi kasacyjnej. Pismem z dnia 19 września 2017 r. sporządzający skargę kasacyjną doradca podatkowy M.W. poinformował, że jego rola ograniczyła się do sporządzenia skargi kasacyjnej i nie jest tym samym zobligowany do składania pełnomocnictw w sprawie. Zarządzeniem z dnia 27 września 2017 r. Sąd wezwał skarżącą do uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej, w terminie 7 dni pod rygorem jej odrzucenia, do przedłożenia pełnomocnictwa do sporządzenia skargi kasacyjnej podpisanemu pod nią doradcy podatkowemu. W terminie do nadesłania powyższego pełnomocnictwa skarżąca wniosła pismo, w którym poinformowała, że z uwagi na treść art. 34, art. 37 § 1 oraz art. 175 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm., dalej jako "p.p.s.a.") sporządzenie skargi kasacyjnej nie jest reprezentacją strony, a zatem nie istnieje wymóg przedłożenia pełnomocnictwa w tym przedmiocie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach odrzucając skargę kasacyjną wskazał, że zarówno profesjonalny pełnomocnik, jak i skarżąca w wyznaczonych terminach nie uzupełnili braków skargi kasacyjnej. Sąd argumentował, że wezwania w przedmiocie uzupełnienia braków skargi kasacyjnej doręczono odpowiednio w dniach 13 września 2017 r. i 17 października 2017 r., a zatem ostatnim dniem siedmiodniowego terminu przewidzianego na uzupełnienie braków był dzień 24 października 2017 r. Pomimo upływu terminu strona skarżąca nie nadesłała dokumentu pełnomocnictwa. W konsekwencji Sąd zastosował art. 178 p.p.s.a. oraz postanowił o odrzuceniu skargi kasacyjnej. Skarżąca w sporządzonym przez doradcę podatkowego zażaleniu na powyższe postanowienie wniosła o jego uchylenie. Zarzuciła mu naruszenie art. 178 p.p.s.a. przez odrzucenie skargi kasacyjnej, mimo że nie ma ona braków formalnych. Zarzucono też naruszenie art. 46 § 3 p.p.s.a. przez nieuprawnione zastosowanie, ponieważ zobowiązuje on do dołączenia tylko wówczas, gdy pismo wnosi pełnomocnik, a w rozpoznawanej sprawie skargę kasacyjną skarżąca wniosła osobiście. Zarzucono również naruszenie art. 175 § 1 i § 3 p.p.s.a. poprzez błędne uznanie, że przepisy te zobowiązują stronę do ustanowienia pełnomocnika do sporządzenia skargi kasacyjnej. W uzasadnieniu zażalenia argumentowano między innymi, że skarżąca była uprawniona do wniesienia skargi kasacyjnej osobiście, oraz że nie miała obowiązku poinformowania Sądu o tym komu powierzyła sporządzenie skargi kasacyjnej. W jej ocenie osoba sporządzająca skargę kasacyjną nie ma też obowiązku legitymowania się pełnomocnictwem do dokonania tej czynności. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Zasada wolnego wyboru sposobu działania przed sądem administracyjnym polega na tym, że strony same decydują o tym, czy w postępowaniu sądowoadministracyjnym będą występowały osobiście czy przez pełnomocnika. Zasada ta doznaje ograniczenia w postępowaniu drugoinstancyjnym na mocy art. 175 p.p.s.a. Przepis ten wprowadza przymus sporządzenia skargi kasacyjnej przez profesjonalnego pełnomocnika, ograniczając krąg osób, które mogą sporządzić skargę kasacyjną do adwokatów, radców prawnych oraz w szczególnych przypadkach do doradców podatkowych a także rzeczników patentowych. Wbrew stanowisku skarżącej, która jak wynika z akt sprawy, nie posiada uprawnień do wykonywania żadnego z wymienionych powyżej zawodów, zaskarżenie przez nią orzeczenia sądowego kończącego postępowanie w sprawie przed sądem pierwszej instancji (wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 11 maja 2017 r., sygn. akt: I SA/Gl 1626/16), wymagało ustanowienia pełnomocnika, przynajmniej do jednej czynności w postępowaniu, jaką jest sporządzenie skargi kasacyjnej (por. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Warszawa 2010, s. 108). W myśl art. 36 p.p.s.a., pełnomocnictwo w postępowaniu przed sądami administracyjnymi może być ogólne - do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi, do prowadzenia poszczególnych spraw lub do niektórych tylko czynności w postępowaniu. Przykładem tego ostatniego jest pełnomocnictwo do dokonania jednej czynności w postępowaniu jaką jest sporządzenie skargi kasacyjnej. Pojęcie pełnomocnictwa ma dwojakiego rodzaju znaczenie: oznacza pochodzące od mocodawcy umocowanie pełnomocnika do działania w imieniu mocodawcy, a także dokument obejmujący (potwierdzający) to umocowanie. Skarga kasacyjna jest pismem w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a zatem powinna spełniać wymogi formalne przewidziane w art. 46 § 1, w tym w szczególności w art. 46 § 1 pkt 4 p.p.s.a., to jest powinna zawierać podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Ponadto, z art. 46 § 3 w związku z art. 175 § 1 - 3 p.p.s.a. należy wnioskować, że do skargi kasacyjnej sporządzonej przez profesjonalnego pełnomocnika, który wcześniej nie występował w sprawie, należy dołączyć dokument pełnomocnictwa. Brak tego dokumentu stanowi brak formalny skargi kasacyjnej podlegający uzupełnieniu w trybie i na zasadach wymienionych w art. 49 § 1 p.p.s.a. Wbrew stanowisku strony skarżącej, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach prawidłowo zauważył, że do wniesionej w rozpoznawanej sprawie skargi kasacyjnej J.W., sporządzonej przez doradcę podatkowego M.W., który wcześniej nie występował w sprawie, nie dołączono pełnomocnictwa, z którego wynikałoby umocowanie do sporządzenia skargi kasacyjnej. Sąd prawidłowo zatem, w pierwszej kolejności wezwał doradcę podatkowego, który sporządził w imieniu skarżącej skargę kasacyjną, do uzupełnienia tego braku poprzez złożenie pełnomocnictwa "do działania w imieniu skarżącej przed sądami administracyjnymi lub do sporządzenia/wniesienia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego" (karta 69 i 70), a wobec niewykonania wezwania przez pełnomocnika, wezwał skarżącą do uzupełnienia braku skargi kasacyjnej poprzez "złożenie pełnomocnictwa lub jego uwierzytelnionego odpisu udzielonego doradcy podatkowemu M. W. do sporządzenia skargi kasacyjnej z dnia 12 sierpnia 2017 r." (karta 76 i 77). W obu przypadkach Sąd prawidłowo wyznaczył termin 7 dni na uzupełnienie dostrzeżonego braku skargi kasacyjnej oraz pouczył o skutkach niewykonania wezwania w wyznaczonym terminie. Jak wynika z akt sprawy, czego strona skarżąca w zażaleniu nie kwestionuje, brak skargi kasacyjnej nie został uzupełniony w wyznaczonym terminie. W tej sytuacji Sąd prawidłowo postanowił o jej odrzuceniu, do czego uprawniał art. 178 p.p.s.a. W myśl tego przepisu wojewódzki sąd administracyjny odrzuci na posiedzeniu niejawnym skargę kasacyjną wniesioną po upływie terminu lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również skargę kasacyjną, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie. Wskazując na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 1 i 2 tej ustawy, postanowił jak w sentencji.