Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Drachal, Sędziowie NSA Jan Bała, Maria Serafin-Kosowska (spr.), Protokolant Joanna Kubacka, po rozpoznaniu w dniu 6 września 2005 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 maja 2005 r. sygn. akt III SA/Wa 304/05 w sprawie ze skargi A. Ż. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 grudnia 2004 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne postanawia odrzucić skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 4 maja 2005 r. sygn. III SA/Wa 304/05 stwierdził nieważność decyzji Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 grudnia 2004 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia A. Ż. zaległości z tytułu składek na ZUS oraz określił, że decyzja ta nie może zostać wykonana w całości.
W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd przedstawiając stan sprawy podał, że w dniu l września 2004 r. A. Ż. złożył wniosek o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Decyzją z dnia 2 listopada 2004 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił umorzenia zaległości powołując się na art. 28 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887, z późn. z zm./ - powoływana dalej jako u.s.u.s.).
Na skutek złożenia przez A. Ż. wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy - zgodnie z pouczeniem zawartym w powyższej decyzji - Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 15 grudnia 2004r. nr [...] utrzymał w mocy decyzję Zakładu z dnia 2 listopada 2004 r. W uzasadnieniu tej decyzji powołując się na art. 28 u.s.u.s. wskazał, iż po ponownej wnikliwej analizie przedłożonej dokumentacji nie znalazł podstaw do umorzenia należności. Brak było bowiem podstaw do stwierdzenia całkowitej nieściągalności zaległych składek, ponieważ A. Ż. prowadził działalność gospodarczą oraz był właścicielem nieruchomości, która mogła służyć ustanowieniu zabezpieczenia hipotecznego należności. Nie zostały również spełnione przesłanki zawarte w rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (Dz.U. Nr 141, poz. 1365)
A. Ż. zaskarżył tę decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, wnosząc o jej uchylenie.
Stwierdzając nieważność zaskarżonej decyzji Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał na to, że Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżoną decyzję działając we własnym imieniu - a nie w imieniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - nie mając ku temu podstaw prawnych. Sąd podkreślił, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest jednostką organizacyjną - osobą prawną wykonującą swoje kompetencje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek przez wydanie decyzji. Przepis art. 83 ust. l u.s.u.s. określa podmiot uprawniony do wydawania decyzji w przedmiocie umarzania należności z tytułu składek i tym podmiotem jest Zakład a nie Prezes Zakładu, którego pozycję uregulowano w przepisie art. 72 pkt l u.s.u.s. jako jednego z organów Zakładu. Kompetencje Prezesa Zakładu wskazane w art. 73 u.s.u.s. obejmują jedyny przypadek wydawania decyzji w sprawach indywidualnych dotyczących ubezpieczeń a mianowicie przyznawanie świadczeń w drodze wyjątku /ust. 3 pkt. 6/. Z treści zaskarżonej decyzji wynika natomiast jednoznacznie, że została ona wydana właśnie przez Prezesa Zakładu działającego we własnym imieniu. W ocenie Sądu brak jest zaś jakichkolwiek podstaw prawnych do uznania Prezesa Zakładu za organ uprawniony do rozpatrywania środków odwoławczych od decyzji w indywidualnych sprawach, wydawanych przez Zakład a zatem w niniejszej sprawie Prezes Zakładu działał z naruszeniem przepisów o właściwości rzeczowej.