Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Mirosław Trzecki po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. R. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 czerwca 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 1117/18 o odrzuceniu skargi M. R. na czynności Ministra Zdrowia w przedmiocie procesu legislacyjnego ustawy postanawia: oddalić skargę kasacyjną.
M. R. złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na inny akt lub czynność w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.; dalej p.p.s.a.), to jest na "czynność Rady Ministrów, Sejmu RP i Prezydenta RP polegającą na przyjęciu z inicjatywy Rady Ministrów przez Parlament i podpisanie przez Prezydenta RP ustawy z dnia 25 maja 2017 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r., poz. 1200; dalej ustawa nowelizująca), w zakresie w jakim ustawa ta stanowi akt administracyjny, to jest w zakresie jej art. 2 pkt. 2, na mocy którego w ustawie z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne w art. 23a po ust. 1 dodano ust. 1a w brzmieniu "1a. Produkty lecznicze dopuszczone do obrotu, wskazane w Charakterystyce Produktu Leczniczego do stosowania antykoncepcji otrzymują kategorię dostępności, o której mowa w art. ust. 1 pkt. 2".
Postanowieniem z 21 czerwca 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 1117/18, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę M. R. na czynności Ministra Zdrowia w przedmiocie procesu legislacyjnego.
W ocenie Sądu, zaskarżony szeroko pojęty proces legislacyjny nie stanowi czynności, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym ukształtował się bowiem pogląd, że przez akty lub inną czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a., należy rozumieć głównie działania materialno-techniczne, wywołujące określone skutki prawne. Nadto, aby akty lub czynności podlegały kontroli sądów administracyjnych, muszą zostać spełnione następujące warunki: nie mogą mieć one charakteru decyzji czy postanowienia wydanego w postępowaniu jurysdykcyjnym, egzekucyjnym lub zabezpieczającym, winny być skierowane do indywidualnego podmiotu oraz dotyczyć jego uprawnień lub obowiązków, wynikających z przepisów prawa. Przy czym ostatni wymieniony warunek oznacza, że musi istnieć ścisły związek między przepisem prawa, który określa uprawnienie lub obowiązek, a aktem lub czynnością, która dotyczy takiego uprawnienia lub obowiązku. Do kategorii aktów lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. nie można zaliczyć także kwestii wyartykułowanej w niniejszej skardze dotyczącej szeroko pojętego procesu legislacyjnego.
Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia złożyła skarżąca, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez WSA w Warszawie, o wstrzymanie wykonania czynności w całości, a także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zarzuciła:
nieważność, o której mowa w art. 183 § 2 pkt 5 p.p.s.a. poprzez pozbawienie Skarżącej możliwości obrony jej praw w wyniku nierozpoznania istoty skargi;
naruszenie prawa materialnego, a to: art. 10 ust. 1 Konstytucji RP, art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 77 ust. 2 Konstytucji RP, art. 175 ust. 1 Konstytucji RP, art. 176 ust. 2 Konstytucji RP, art. 177 Konstytucji RP, art. 184 Konstytucji RP oraz art. 187 Konstytucji RP poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż kontrola czynności mającej formalnie a nie materialnie charakter ustawy leży poza zakresem kognicji sądów administracyjnych, a w rezultacie niewłaściwe zastosowanie skutkujące pozbawieniem Skarżącej gwarantowanego przez Konstytucję prawa do sądu;