Wniosek w przedmiocie potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
Uzasadnienie strona 4/4

Rozważając subsydiarne stosowanie tych przepisów do określenia właściwości organu w sprawie potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej należy mieć na względzie szczególną regulację art. 54 ust. 1 ustawy o świadczeniach, wskazującą jednoznacznie na wolę ustawodawcy połączenia właściwości miejscowej organu wyłącznie z miejscem zamieszkania świadczeniobiorcy. Wobec tego przyjąć należy, że skoro nie można ustalić właściwości organu wedle miejsca zamieszkania, to nie może mieć zastosowania art. 21 § 1 pkt 3 k.p.a. w części dotyczącej miejsca pobytu świadczeniobiorcy w kraju. Właściwość tę należy zatem ustalić w dalszej kolejności według miejsca ostatniego zamieszkania świadczeniobiorcy w kraju, o ile jest to możliwe w okolicznościach danej sprawy. Ustalenie to wyklucza - jak tego oczekuje Wójt Gminy Bogdaniec - jakąkolwiek możliwość ustalania właściwości w oparciu o dalsze kryteria, tj. określone w § 2 art. 21 k.p.a. (miejsce zdarzenia skutkujące wszczęciem postępowania, a w razie jego braku organ właściwy dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m.st. Warszawa). Pojęcie miejsca zamieszkania (w tym w odniesieniu do ostatniego miejsca zamieszkania) nie zostało zdefiniowane ani w ustawie o świadczeniach, ani w k.p.a., co oznacza, że przy jego ustaleniu należy odwołać się do art. 25 k.c. Zgodnie z tym przepisem miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. W świetle tego przepisu o miejscu zamieszkania decydują występujące łącznie dwie przesłanki faktyczne: przebywanie w znaczeniu fizycznym w określonej miejscowości (corpus, tj. czynnik zewnętrzny) i zamiar stałego pobytu (animus, tj. czynnik wewnętrzny). Jeśli jedna z tych przesłanek nie jest spełniona, powoduje to utratę miejsca zamieszkania. Zamiar stałego pobytu może przejawiać się poprzez zlokalizowanie w danej miejscowości tzw. stałego ogniska domowego, co oznacza m.in. zakup domu, czy mieszkania. Przy ustalaniu zamiaru stałego pobytu chodzi nie tylko o związki natury ekonomicznej, ale też emocjonalnej, czy rodzinnej. Faktyczne przebywanie w danej miejscowości nie może być rozumiane jedynie jako pobyt wymuszony koniecznością wykonywania w niej swych obowiązków pracowniczych czy zarobkowych, ale musi mieć ono jednocześnie cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów. Przebywanie w miejscowości bowiem musi wiązać się ze skupieniem w niej życiowej aktywności, związanej nie tylko z pracą, ale również z rodziną (zob. wyrok NSA z dnia 16 września 2014r., I OSK 2172/14. Lex nr 1572719; wyrok NSA z dnia 9 kwietnia 2013r., II OK 479/13, Lex nr 1337428). Okresowy pobyt poza miejscem zamieszkania nie prowadzi jednakże do zmiany miejsca zamieszkania w znaczeniu prawnym, tj. w rozumieniu art. 25 k.c. Miejscem zamieszkania jest bowiem miejsce, do którego po okresie przerwy spowodowanej różnymi okolicznościami życiowymi (przykładowo okresem studiów, odbywania służby wojskowej czy kary pozbawienia wolności, pracy zarobkowej) osoba zamierza wrócić lub gdzie spędza wolny czas. Jak bowiem przyjmuje judykatura "(...) element odnoszący się do faktycznego przebywanie nie oznacza stałości (permanentności) przebywania w określonej miejscowości. Przerwa w faktycznym przebywaniu w danym miejscu, i to nawet długotrwała, nie daje automatycznie podstaw do uznania, że nie stanowi ono miejsca zamieszkania. Tymczasowa zmiana miejsca pobytu zasadniczo pozostaje bowiem bez wpływu na miejsce zamieszkania. O stałości pobytu na określonym terytorium decyduje bowiem przede wszystkim takie przebywanie, które ma na celu założenie tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów.

Zważywszy na tę regulację prawną Naczelny Sąd Administracyjny uznał - w oparciu o wniosek o rozstrzygnięcie sporu o właściwość, przekazane przez wnioskodawcę akta administracyjne, zwłaszcza zawarte w nich dane co do miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy, oraz odpowiedź na wniosek o rozstrzygnięcie sporu o właściwość - że organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej [...] jest Wójt Gminy Bogdaniec. Ostatnim jego miejscem zamieszkania, potwierdzonym zameldowaniem, była gmina Bogdaniec, [...], ul. [...], a czasowe opuszczenie tego miejsca zamieszkania było spowodowane koniecznością odbycia kary pozbawienia wolności w świetle orzecznictwa sądowego nie skutkujące zmianą miejsca zamieszkania. W tej sprawie niesporne jest też to, że obecnie świadczeniobiorca nie ma stałego miejsca zamieszkania (adresu zamieszkania), został wymeldowany z dotychczasowego miejsca stałego zamieszkania, a na terenie Gminy Radzymin przebywa czasowo wyłącznie w celu leczenia uzależnienia od alkoholu i nie osiąga na terenie tej gminy żadnych dochodów. Czasowy pobyt na terenie tej gminy w tym celu nie uprawnia zatem do przyjęcia, że nastąpiła zmiana miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 4 w zw. z art. 15 § 2 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.

Strona 4/4