Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Joanna Kabat -Rembelska po rozpoznaniu w dniu 2 września 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia E. R., J. R. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 11 czerwca 2008 r. sygn. akt V SO/Wa 4/08 w zakresie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych w sprawie ze skarg E. R., J. R. na decyzje Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...] i nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania o wymierzenie grzywny przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym postanawia: 1. uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W.; 2. oddalić wniosek o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. postanowieniem z dnia 11 czerwca 2008 r., sygn. akt V SO/Wa 4/08 umorzył postępowanie w sprawie z wniosku E.R. i J.R. o wymierzenie Prezesowi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa grzywny w trybie art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: p.p.s.a.
W uzasadnieniu Sąd podał, że w dniu [...] kwietnia 2008 r. skarżący złożyli pismo nazwane skargą na opieszałość, które ostatecznie określili jako wniosek o ukaranie organu grzywną za nienadesłanie w terminie określonym w art. 54 § 2 p.p.s.a. skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę.
Sąd I instancji ustalił, że z akt sprawy o sygn. V SA/Wa 1166/08 i V SA/Wa 1167/08 wynika, że Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w dniu 25 kwietnia 2008 r. przekazał do Sądu skargi E.R. i J.R. z [...] stycznia 2008 r. na decyzje Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z [...] grudnia 2007 r. o nr [...] i nr [...]. Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wyjaśniając przyczyny opóźnienia wskazał na problemy techniczne w urzędzie utrudniające sprawne postępowanie.
Zdaniem Sądu I instancji, postępowanie o wymierzenie organowi grzywny, służące do realizacji ustawowego celu, jakim było nadesłanie przez organ skargi wraz z aktami sprawy został osiągnięty. Z tego względu postępowanie o wymierzenie grzywny stało się bezprzedmiotowe i należało je umorzyć.
Na powyższe postanowienie skarżący E.R. i J.R. złożyli zażalenie wnosząc o jego uchylenie w całości i zmianę przez uwzględnienie wniosku oraz zasądzenie kosztów postępowania.
W uzasadnieniu wskazano, że dopełnienie przez organ obowiązku przewidzianego w art. 54 § 2 p.p.s.a. nastąpiło z oczywistym i znacznym przekroczeniem ustawowego terminu. Zdaniem skarżących wyjaśnienia Prezesa ARiMR dotyczące opóźnienia są kompromitujące i nie zasługują na uwzględnienie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 54 § 2 p.p.s.a. organ, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi, przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia. W razie niezastosowania się przez organ administracji publicznej do wskazanego obowiązku sąd na podstawie art. 55 § 1 p.p.s.a. może orzec o wymierzeniu organowi grzywny. Warunkiem orzeczenia w tym przedmiocie jest złożenie przez skarżącego wniosku.
Wbrew zaprezentowanej przez Sąd I instancji wykładni art. 55 § 1 p.p.s.a. dopełnienie obowiązku wynikającego z art. 54 § 2 p.p.s.a., z uchybieniem terminu zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania w zakresie wniosku o wymierzenie organowi grzywny.
Sformułowanie zawarte w art. 55 § 1 p.p.s.a. przemawia za przyjęciem, że grzywna ma charakter mieszany dyscyplinująco - restrykcyjny. Na przyjęcie tylko dyscyplinującego charakteru grzywny wskazanej w art. 55 § 1 p.p.s.a. nie pozwala dyspozycja tego przepisu w zestawieniu z art. 54 § 1 p.p.s.a. Zawarte w art. 55 § 1 p.p.s.a. stwierdzenie "w razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2, sąd (...) może orzec o wymierzeniu organowi grzywny (...)" oznacza, że wyłączną materialnoprawną przesłanką takiego orzeczenia jest niewypełnienie obowiązków określonych w art. 54 § 2 p.p.s.a. w terminie przewidzianym w tym przepisie. Jednakże "sąd (...) może orzec" o wymierzeniu organowi grzywny, co oznacza, że podejmując rozstrzygnięcie w tej kwestii sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, a więc m.in. przyczyny niewypełnienia przez organ obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2 p.p.s.a., a także czas jaki upłynął od wniesienia skargi i właśnie to czy przed rozpatrzeniem wniosku o wymierzenie organowi grzywny organ ten obowiązek wypełnił i wyjaśnił powody niedotrzymania terminu (por. H. Knysiak - Molczyk [w:] T. Woś, H. Knysiak - Molczyk, M. Romańska - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Komentarz, Warszawa 2005, s. 259).
Odnosząc przedstawione uwagi do rozpoznawanej sprawy Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że Sąd I instancji niesłusznie uznał wniosek skarżących o ukaranie organu grzywną za bezprzedmiotowy, gdyż samo przekazanie akt sądowi I instancji nie uzasadnia umorzenia postępowania w tym przedmiocie.
Przy ponownym rozpoznaniu wniosku skarżących Sąd I instancji powinien rozważyć czy w okolicznościach konkretnej sprawy istniały podstawy do nałożenia na organ grzywny w związku z przesłaniem do sądu skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę z naruszeniem 30-dniowego terminu określonego w art. 54 § 2 p.p.s.a.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wniosek o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego z uwagi na brak normatywnych podstaw do jego uwzględnienia w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.