Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Henryk Wach (spr.) Sędzia NSA Hanna Kamińska Sędzia del. WSA Piotr Kraczowski po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej żądania sędziego NSA Gabrieli Jyż wyłączenia od orzekania w sprawie z zażalenia J. A. Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia 2019 r. sygn. akt VI SA/Wa 2151/18 w przedmiocie umorzenia postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie ze skargi J. A. Z. na pismo Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] września 2018 r. w przedmiocie zawiadomienia o dacie przejścia w stan spoczynku sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego postanawia: wyłączyć sędziego NSA Gabrielę Jyż od orzekania w sprawie o sygn. akt II GZ 33/19.
W wyniku losowania przeprowadzonego w dniu 12 listopada 2019 r. sędziego NSA Gabrielę Jyż wyłoniono jako sprawozdawcę w sprawie o sygn. akt II GZ 33/19 z zażalenia J. A. Z. (dalej zwanego "Skarżącym") na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 stycznia 2019 r. (sygn. akt VI SA/Wa 2151/18) o umorzeniu postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie ze skargi Skarżącego na pismo Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z [...] września 2018 r. w przedmiocie zawiadomienia o dacie przejścia w stan spoczynku sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Pismem z 12 listopada 2019 r. sędzia NSA Gabriela Jyż na podstawie art. 19 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.; dalej "p.p.s.a.") wystąpiła z żądaniem wyłączenia jej od orzekania w sprawie o sygn. akt II GZ 33/19. Sędzia wskazała, że relacja prywatna łącząca ją ze Skarżącym stanowi okoliczność wywołującą uzasadnioną wątpliwość co do jej bezstronności. Podniosła, że: 1) ze Skarżącym od kilku lat orzeka w Izbie Gospodarczej NSA 2) ze Skarżącym łączą ją serdeczne relacje koleżeńskie, które nie pozwalają na pozbawioną emocjonalnego nastawienia, bezstronną i w pełni obiektywną ocenę i rozstrzygnięcie sprawy, w której Skarżący jest stroną. W ocenie sędziego Gabrieli Jyż, powyższe okoliczności powodują, że orzekanie w sprawie z zażalenia Skarżącego stanowiłoby naruszenie zasady obiektywizmu i niezależności sędziego od stron postępowania.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
W pierwszej kolejności należy przypomnieć, iż postanowieniem z 9 kwietnia 2019 r. (sygn. akt II GZ 33/19) Naczelny Sąd Administracyjny na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej odmówił wyłączenia sędziów orzekających w Izbie Gospodarczej Naczelnego Sądu Administracyjnego, w tym sędziego NSA Gabrielę Jyż, od rozpoznania sprawy z zażalenia Skarżącego na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 stycznia 2019 r. (sygn. akt VI SA/Wa 2151/18). W uzasadnieniu tego postanowienia, oceniając wnioski złożone przez sędziów Izby Gospodarczej, podkreślono m.in. że "nie wskazano żadnych konkretnych okoliczności, które zdaniem sądu rozpoznającego wniosek o wyłączenie, pozwalały by poznać motywy jakim kierowali się, a co za tym idzie ocenić je w postępowaniu odwoławczym".
Wprawdzie z art. 22 § 4 p.p.s.a. wynika, że ponowny wniosek o wyłączenie sędziego niezawierający podstaw wyłączenia albo oparty na tych samych okolicznościach polega odrzuceniu, jednak przepis ten nie dotyczy sytuacji, w której z inicjatywą wyłączenia występuje sędzia, albowiem dotyczy wyłącznie przypadku, gdy z taką inicjatywą występuje strona. Wobec tego Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że dopuszczalne jest rozstrzygnięcie kolejnego żądania sędziego NSA Gabrieli Jyż wyłączenia jej od rozpoznania niniejszej sprawy, zwłaszcza że żądanie to zawiera znacznie bardziej rozbudowaną argumentację niż to, które było przedmiotem oceny w postanowieniu NSA z 9 kwietnia 2019 r. Ponadto, poprzednie żądanie wyłączenia sędziego NSA Gabrieli Jyż było złożone przed jej wyznaczeniem do rozpoznania sprawy, a Naczelny Sąd Administracyjny w niniejszym składzie podziela wskazywany w nauce prawa pogląd, że wyłączenie sędziego oraz uzasadniająca je przyczyna dotyczą konkretnej sprawy, a zatem aktualizują się - w znaczeniu procesowym - dopiero z chwilą wyznaczenia sędziego do składu orzekającego w określonej sprawie. Powoduje to, że "nie można wyłączyć sędziego in abstracto" (J. Gudowski, komentarz do art. 51 [w:] T. Ereciński (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze, wyd. V, WK 2016).