Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jan Bała po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia "O." Spółki z o.o. w K. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 14 października 2014 r. sygn. akt V SA/Wa 871/14 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi "O." Spółki z o.o. w K. M. na decyzję Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia [...] stycznia 2014 r. nr [...] w przedmiocie określenia przypadającej do zwrotu kwoty dofinansowania ze środków z budżetu Unii Europejskiej postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z 14 października 2014 r., sygn. akt V SA/Wa 871/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. odmówił "O." Sp. z o.o. w K. M. przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
"O." Sp. z o.o. z siedzibą w K. M. złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. W oświadczeniu o majątku i dochodach skarżąca wskazała, iż kapitał zakładowy Spółki wynosi 1.000.000,00 zł, wartość środków trwałych według bilansu za ostatni rok wynosi 33.972,25,34 zł, natomiast wysokość straty za ostatni rok obrotowy wyniosła 90.141,87 zł. Skarżąca posiada rachunek bankowy na którym nie zgromadzono środków pieniężnych. Uzasadniając wniosek, spółka zaznaczyła, że poniosła straty związane z podstawową działalnością gospodarczą, zaś realizacja projektów unijnych naraziła ją na dodatkowe wydatki ponad otrzymane z tytułu dofinansowania.
W odpowiedzi na zarządzenie referendarza sądowego z dnia [...] czerwca 2014 r. spółka wyjaśniła, że zatrudnia tylko jednego pracownika pełniącego obowiązki prezesa zarządu zaś wiceprezes i prokurent wykonują swoje obowiązki nieodpłatnie i nie są zatrudnieni w żaden sposób. Spółka nie posiada lokat pieniężnych, a stan rachunku bankowego jest zerowy. Do pisma załączono aktualny wykaz środków trwałych, rachunek wyników za okres od stycznia do czerwca 2013 r. oraz za okres od stycznia do maja 2014 r., a także kopię wyciągu z rachunku bankowego.
Postanowieniem z 14 października 2014 r., WSA odmówił przyznania spółce prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
WSA uznał, że okoliczności wskazane przez skarżącą, obrazujące jej sytuację majątkową, zestawione z wysokością kosztów sądowych, do których poniesienia skarżąca będzie zobowiązana w toku postępowania sądowego (1.500 zł tytułem wpisu sądowego) uzasadnia stwierdzenie, że nie zachodzą przesłanki przemawiające za uwzględnieniem jej wniosku. Spółka dysponuje bowiem majątkiem ruchomym o znacznej wartości, przekraczającej wartość wpisu od skargi. Ponadto, Sąd stwierdził, że skarżąca nie wykonała zarządzenia referendarza sądowego, ponieważ nadesłała jedynie wyciąg z rachunku za wrzesień 2013 r. Nie jest wystarczające, zdaniem WSA, samo oświadczenie przez spółkę, że stan rachunku bankowego wynosi 0 zł. Okoliczność ta powinna być potwierdzona dokumentem, który nie został złożony.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła skarżąca. Oświadczyła, że wartość środków trwałych wg bilansu wynosi niecałe 34.000 zł, a strata fizyczna poniesiona za ostatni rok obrotowy wynosi 90.000 zł. Sytuacja materialna spółki od momentu złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy nie zmieniała się w istotny sposób.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione, więc podlega oddaleniu.
Zgodnie z treścią art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej p.p.s.a.), strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Instytucja prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, która ma gwarantować możliwość realizacji prawa do sądu, wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez strony. W związku z tym, że w przypadku przyznania prawa pomocy koszty postępowania sądowego pokrywane są z budżetu państwa, korzystanie z tej instytucji powinno mieć miejsce jedynie w wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, gdy wnioskodawca wykaże, że nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania, a przez to nie może zrealizować przysługującego mu prawa do sądu.
W myśl przepisu art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania. Z treści tego przepisu wynika wprost, że ciężar dowodu co do wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy spoczywa na stronie składającej wniosek o przyznanie tego prawa.
Skoro więc skarżąca, pomimo tego, że była wzywana do złożenia dodatkowych dokumentów obrazujących jej sytuację finansową, nie przedstawiła ich, to zażalenie nie mogło odnieść oczekiwanych przez skarżącą skutków. Twierdzenia spółki niepoparte kompletną dokumentacją finansową Sąd I instancji słusznie uznał za niewystarczające do dokonania pełnej i rzetelnej oceny wniosku. Ponadto, należy stwierdzić, że jedyne dane finansowe, którymi dysponował Sąd I instancji (wysoka wartość majątku ruchomego, przekraczająca wysokość wpisu) przemawiały za odmową przyznania prawa pomocy, co prawidłowo zrobił Sąd I instancji.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.