Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA: Włodzimierz Ryms, Sędziowie NSA: Maria Rzążewska (spr.), Jan Kacprzak, po rozpoznaniu w dniu 19 września 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi D. W. na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu w sprawie ze skargi D. W., M. W., J. W. i M. W. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w W. z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki budynku mieszkalnego i budynku gospodarczego postanawia: 1. oddalić skargę na przewlekłość postępowania 2. przyznać skarżącej D. W. prawo pomocy w zakresie zwolnienia od opłaty sądowej od skargi na przewlekłość postępowania
Skarżąca D. W. wniosła skargę na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu w sprawie ze skarg D. W., M. W., J. W. i M. W. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w W. z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki budynku mieszkalnego i budynku gospodarczego, domagając się stwierdzenia przewlekłości postępowania oraz przyznania skarżącej od Skarbu Państwa kwoty 10 000 zł.
Z akt sprawy wynika, że skarga D. W., M. W., J. W. i M. W. została złożona bezpośrednio do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu w dniu 10 lutego 2004 r. (data stempla pocztowego). Następnie, zgodnie z zarządzeniem z dnia 12 lutego 2004 r., skarga, stosownie do art. 98 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1271 ze zm.) została w dniu 20 lutego 2004 r. (data stempla pocztowego) przekazana [...] Inspektorowi Nadzoru Budowlanego w W., który przekazał skargę wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu w marcu 2004 r. Pomimo wyznaczenia terminu rozprawy na dzień 20 stycznia 2006 r. (zarządzenie z dnia 1 grudnia 2005 r.) sprawa nie została dotychczas rozpoznana, ponieważ skarżący składali kolejne, liczne wnioski i zażalenia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie, że w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym nastąpiła przewlekłość postępowania może być uwzględniona, jeśli są podstawy do przyjęcia, że na skutek działania lub bezczynności sądu naruszone zostało prawo strony do rozpoznania jej sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (art. 1 ust 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki; Dz. U. Nr 179, poz. 1843, zwanej dalej ustawą). Konieczne jest więc ustalenie, że wystąpiła zwłoka w postępowaniu sądowym (przewlekłość postępowania) oraz, że zwłoka w postępowaniu sądowym jest nieuzasadniona. Stosownie do przepisu art. 2 ustawy, o nieuzasadnionej zwłoce można mówić wówczas, jeśli postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także zachowań stron, a w szczególności strony, która zarzucała przewlekłość postępowania. Ocena ta nie może być oderwana od obowiązku sądu rozpoznawania wszystkich spraw wniesionych do sądu bez nieuzasadnionej zwłoki, przy zachowaniu zasady rozpoznawania spraw według kolejności ich wpływu oraz uwzględnieniu przepisów nakazujących rozpoznawanie niektórych rodzajów spraw w ustawowo określonych terminach.
W rozpoznawanej sprawie zostały podjęte przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu niezbędne czynności mające na celu rozpoznanie sprawy. Wniosek skarżącej D. W. o wyłączenie sędziów złożony na rozprawie w dniu 20 stycznia 2006 r. został oddalony postanowieniem Sądu I instancji z dnia 10 lutego 2006 r. Na powyższe postanowienie D. W., M. W., J. W. i M. W. złożyli zażalenie, w przedmiocie którego zostali zarządzeniem z dnia 28 marca 2006 r. wezwani do uiszczenia wpisu w wysokości 100 zł. Kolejne pisma składne w sprawie przez skarżących (wnioski o przyznanie prawa pomocy, zażalenia na kolejne postanowienia WSA we Wrocławiu) rozpoznawane były bez zbędnej zwłoki zarówno przez Sąd I instancji, jak i przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż okoliczność, że sprawa dotychczas nie została ostatecznie zakończona spowodowana jest głównie składaniem przez skarżących kolejnych, licznych wniosków i zażaleń, które, w większości nieusprawiedliwione, przedłużały toczące się postępowanie sądowe i uniemożliwiały Sądowi I instancji merytoryczne załatwienie sprawy. Zachowanie skarżących nie pozwala zatem stwierdzić, aby prawo strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki zostało naruszone, stosownie bowiem do przepisu art. 2 ust. 2 ustawy, dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy między innymi uwzględnić zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy, orzekł jak w sentencji postanowienia.
Sąd przyznał skarżącej D. W. prawo pomocy w zakresie zwolnienia od opłaty od skargi na przewlekłość postępowania, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), przyjmując, iż skarżąca we wniosku o przyznanie prawa pomocy wykazała, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania w tym zakresie.