Naczelny Sąd Administracyjny, w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Gliniecki po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. B. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 15 marca 2011 r. sygn. akt II SAB/Ol 13/11 odrzucającego skargę M. B. na bezczynność Burmistrza Miasta Miłakowa w przedmiocie wydania zaświadczenia postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie
Postanowieniem z dnia 15 marca 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w pkt 1 odrzucił skargę M. B. na bezczynność Burmistrza Miasta Miłakowa w przedmiocie wydania zaświadczenia, a w pkt 2 zwrócił skarżącemu uiszczony wpis w kwocie 100 zł.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że podstawowym warunkiem skutecznego formalnie złożenia skargi na bezczynność, podobnie jak skargi na działanie (akt, czynność), jest uprzednie wyczerpanie środków zaskarżenia przed organem właściwym w sprawie. W przypadku skarg na bezczynność takim uprzednim środkiem jest zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie (art. 37 k.p.a.) lub też wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Wykorzystanie środka prawnego w postaci zażalenia z art. 37 k.p.a. jest możliwe, gdy przewidują go przepisy prawa oraz gdy istnieje organ administracji publicznej wyższego stopnia, do którego można wnieść zażalenie. Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa jest przesłanką dopuszczalności skargi na bezczynność w sytuacji, gdy przepisy nie przewidują żadnego środka zaskarżenia aktu lub czynności ze względu na jednoinstancyjny tryb wydawania aktu lub podejmowania czynności, albo ze względu na brak organu wyższego stopnia właściwego do rozpoznania środka zaskarżenia.
W ocenie Sądu, w przypadku kwestionowania bezczynności organu w postępowaniu zaświadczeniowym strona powinna wyczerpać tryb zażaleniowy z art. 37 k.p.a. Zdaniem Sądu zażalenie wnoszone na mocy przepisu art. 37 § 1 k.p.a. jest środkiem zaskarżenia odbiegającym w swej konstrukcji od zażaleń unormowanych w przepisach art. 141-144 k.p.a. Powołując się na wyrok NSA z dnia 12 kwietnia 2001 r. IV SA 1866/00 Sąd wskazał, że przedmiotem tegoż zażalenia jest bowiem nie postanowienie organu ogłoszone lub doręczone stronie, jak ma to miejsce w innych przypadkach, lecz pewien stan faktyczny i prawny istniejący w dacie upływu terminu - niezałatwienie sprawy. Sam więc bezskuteczny upływ tego terminu (art. 35 i 36 k.p.a.) umocowuje stronę do wniesienia zażalenia, w wyniku czego następuje uruchomienie działania nadzorczego organu wyższego stopnia, do którego zażalenie wnoszone jest bezpośrednio. Organ administracji publicznej wyższego stopnia uznając zażalenie za uzasadnione podejmie czynności określone w art. 37 § 2 lub też, stwierdzając niesłuszność merytoryczną żądania strony, winien udzielić uzasadnionej odpowiedzi, której należy nadać formę postanowienia.
W związku z powyższym, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 i art. 58 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej zwaną p.p.s.a.), odrzucił skargę.
Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia złożył M. B., wnosząc o zawieszenie postępowania i skierowania pytania prawnego składowi siedmiu sędziów NSA: czy przed wniesieniem skargi na bezczynność w przedmiocie wydania zaświadczenia należy wyczerpać środek zaskarżenia o jakim mowa w art.. 37 § 1 k.p.a., czy też wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, o jakim mowa w art. 52 § 3 p.p.s.a., czy też albo zażalenie, albo wezwanie (i każde z nich będzie skuteczne), czy też przed wniesieniem tego typu skargi w ogóle zachodzi ustawowy obowiązek skorzystania z w/w środków zaskarżenia. Dodatkowo M. B. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i umorzenie postępowania w sprawie oraz zasądzenie kosztów postępowania.