Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Marzenna Linska - Wawrzon po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W. F. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 lutego 2018 r. sygn. akt VII SAB/Wa 4/18 odrzucającego skargę W. F. na przewlekłość postępowania prowadzonego przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Postanowieniem z dnia 6 lutego 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 w zw. z art. 232 § 1 p.p.s.a. w pkt 1 odrzucił skargę; w pkt 2 zwrócił skarżącemu wpis od skargi.
W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że skarżący pismem z dnia 14 grudnia 2017 r. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Ponadto pismem z dnia 14 grudnia 2017 r. skarżący wniósł "zażalenie na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji [...]z dnia [...].06.1987 r.".
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie wskazując, że nie zostały wyczerpane środki zaskarżenia, o których mowa w art. 52 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.).
Dalej Sąd Wojewódzki zaznaczył, że koniecznym warunkiem wniesienia skargi do sądu administracyjnego na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego było uprzednie wniesienie ponaglenia do organu prowadzącego postępowanie, o którym mowa w art. 37 k.p.a. Z akt sprawy administracyjnej wynika, że skarżący pismem z dnia 14 grudnia 2017 r. wniósł zażalenie do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Pismo to zostało nadane razem ze skargą do Sądu. Sąd podkreślił, że kodeks postępowania administracyjnego umożliwia stronom postępowania administracyjnego zaskarżenie przewlekłości poprzez wniesienie ponaglenia (art. 37). Stosownie do art. 37 § 8 k.p.a. w przypadku stwierdzenia bezczynności lub przewlekłości organ prowadzący postępowanie niezwłocznie załatwia sprawę oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości Dopiero po wyczerpaniu tego trybu strona może wnieść skargę zarówno na bezczynność danego organu, jak i na przewlekłe prowadzenie przez ten organ postępowania. Skarga jest dopuszczalna niezależnie od pozytywnego czy negatywnego stanowiska zajętego przez organ.
W ocenie Sądu uwzględniając konieczność wyczerpania wszelkich środków zaskarżenia w administracyjnym toku instancji, przed skierowaniem skargi do sądu administracyjnego, należało ustalić, czy strona skutecznie skierowała ponaglenie na przewlekłość postępowania organu. W tym kontekście istotny jest czas, jaki upłynął od dnia wniesienia ponaglenia, do dnia wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Skoro ponaglenie zostało złożone w tym samy dniu co skarga do sądu administracyjnego, to organ nie zdążył go rozpoznać. Skierowanie ponaglenia równocześnie z wniesieniem skargi, nie może być uznane za wykorzystanie przez stronę skarżącą wszystkich środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym, w rozumieniu art. 52 § 1 p.p.s.a. Dopuszczenie takiej możliwości czyniłoby przepis art. 37 k.p.a. zupełnie niecelowym, postępowanie zaś prowadzone w związku z wniesieniem ponaglenia iluzorycznym i pozbawionym sensu. Katalog uprawnień przewidziany w art. 37 § 8 k.p.a. wymaga, aby organ ten mógł choćby zapoznać się z treścią ponaglenia, co pozwoliłoby mu - w razie zasadności- na wdrożenie procedur dyscyplinujących i eliminujących stwierdzone nieprawidłowości. Do przyjęcia skuteczności wniesienia skargi na przewlekłość konieczne jest nie samo wniesienie ponaglenia z art. 37 k.p.a., lecz także potrzebny jest upływ terminu w którym organ ma czas na zajęcie stanowiska w sprawie bądź też rozstrzygnięcie tego organu wydane przed upływem wskazanego terminu. Sąd podkreślił, że stanowisko takie przedstawione zostało w orzecznictwie sądowym i w doktrynie, gdzie przyjmuje się, że dla wypełnienia warunku wyczerpania środków zaskarżenia bezwzględnie konieczne jest uprzednie rozpoznanie wniesionego środka zaskarżenia przez organ administracji publicznej.