Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak (spr.) Sędziowie NSA Paweł Miładowski del. WSA Mariola Kowalska Protokolant asystent sędziego Katarzyna Kasprzyk po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy z wniosku Wojewody Małopolskiego z dnia [...] marca 2012 r. nr [...] o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Wojewodą Małopolskim a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Krakowie w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania zażalenia na odmowę wglądu w akta sprawy postanawia: wskazać Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie jako organ właściwy do rozpoznania zażalenia.
Wojewoda Małopolski wnioskiem z dnia 1 marca 2012 r. zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie negatywnego sporu kompetencyjnego powstałego pomiędzy nim a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Krakowie w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania zażalenia na postanowienie Wójta Gminy J. z dnia [...] grudnia 2011 r., znak: [...].
Wójt Gminy J. po rozpatrzeniu wniosku U. B. o wgląd w akta sprawy, sporządzenie z nich notatek, kopii lub odpisów z dokumentacji w sprawie wydanych pozwoleń na budowę: budynku mieszkalnego, garażu oraz budynków gospodarczych na działce sąsiedniej nr [...] położonej w miejscowości P. wraz z decyzjami o odbiorze przedmiotowych budynków do użytkowania, postanowieniem wydanym z dnia [...] grudnia 2011 r. odmówił wglądu do akt sprawy oraz sporządzenia notatek, kopii lub odpisów dokumentacji.
Zgodnie z pouczeniem, zażalenie na powyższe postanowienie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie wniosła U. B.
Po przeprowadzeniu postępowania wstępnego, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie uznało się za niewłaściwe do rozpatrzenia zażalenia i pismem z dnia 20 stycznia 2012 r., znak: [...] przekazało je Wojewodzie Małopolskiemu - jako organowi właściwemu. Kolegium uznało, że stosownie do art. 19 k.p.a., organy administracji publicznej mają obowiązek z urzędu przestrzegania swej właściwości rzeczowej i miejscowej, a zatem przedmiotowe zażalenie winien rozpatrzyć Wojewoda Małopolski, jako organ wyższego stopnia w sprawach dotyczących pozwoleń na budowę.
W ocenie Wojewody Małopolskiego wydane pismo przekazujące zażalenie strony do rozpatrzenia zgodnie z właściwością rzeczową i miejscową jest błędne. W uzasadnieniu wniosku o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego wnioskodawca wskazuje, że ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż pozwolenie na budowę budynku mieszkalnego i gospodarczego z garażem wybudowanym na działce nr [...] w P., wydane zostało przez Wójta Gminy J. w 1994 r. Także decyzję z dnia [...] grudnia 1994 r., znak: [...] - pozwolenie na użytkowanie, wydał Wójt Gminy J.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane obowiązującymi (Dz. U. z 1974 r. Nr 38, poz. 229 z późn. zm.), obowiązującej w dniu wydania pozwolenia na budowę i pozwolenia na użytkowanie, jako organy pierwszej instancji w sprawach określonych ustawą działały: w zakresie budownictwa osób fizycznych - organy administracji państwowej w gminach, miastach i dzielnicach miast podzielonych na dzielnice (art. 57 ust. 1 pkt 1).
Na gruncie aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) organem właściwym w I instancji do wydawania pozwoleń na budowę jest starosta (art. 82 ust. 1 i 2) natomiast w sprawie wydawania pozwoleń na użytkowanie jest powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (art. 83 ust. 1).
W ocenie wnioskodawcy Samorządowe Kolegium Odwoławcze jest organem wyższego stopnia w sprawie wywołanej wniesieniem zażalenia na postanowienie Wójta Gminy J. Jest tak pomimo tego, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie jest organem wyższego stopnia w stosunku do spraw wydania pozwolenia na budowę i pozwolenia na użytkowanie, ani też ogólnie w stosunku odpowiednio do starosty i do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego. Tego rodzaju funkcje instancyjne w tym zakresie pełni odpowiednio wojewoda (art. 82 ust. 3) i wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego (art. 83 ust. 2 ustawy Prawo budowlane). Wojewoda oraz wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego są organami wyższego stopnia w stosunku do starosty i powiatowego inspektora nadzoru budowlanego w rozpatrywaniu środków zaskarżenia od orzeczeń wydanych na podstawie ustawy Prawo budowlane.