Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zofia Flasińska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Zdzisław Kostka Sędzia del. WSA Mirosław Gdesz po rozpoznaniu w dniu 16 września 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy z wniosku Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Samorządowym Kolegium Odwoławczym w K. a Dyrektorem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Wód Polskich w P. w przedmiocie wskazania organu właściwego do prowadzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia Starosty T. z dnia [...] lipca 2018 r. postanawia: wskazać Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. jako organ właściwy w sprawie.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wystąpiło do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy nim a Dyrektorem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Wód Polskich w P. w przedmiocie wskazania organu właściwego do prowadzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia Starosty T. z dnia [...] lipca 2018 r.
W uzasadnieniu wniosku Kolegium wskazało, że zawiadomieniem z dnia 10 grudnia 2019 r. Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Wód Polskich przekazał mu według właściwości sygnalizację w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia Starosty T. z dnia [...] lipca 2018 r. o sprostowaniu oczywistej omyłki pisarskiej w decyzji Starosty T. z dnia [...] grudnia 2017 r. w przedmiocie pozwolenia wodnoprawnego dla Zakładu Usług Wodnych sp. z o.o. w K.. Zgodnie z art. 113 § 1 k.p.a. organem właściwym do sprostowania z urzędu lub do rozpatrzenia wniosku o sprostowanie jest organ, który wydał decyzję, podlegającą sprostowaniu. W sytuacji zmiany właściwości organów do wydania decyzji podlegającej sprostowaniu, organem właściwym do sprostowania jest organ aktualnie właściwy do rozstrzygania w przedmiocie tej decyzji (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 października 2010 r., II OW 38/10, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 grudnia 2018 r., II OW 148/18, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 25 lutego 2015 roku, sygn. II SA/Rz 1443/14).
Kolegium wskazało, że z dniem 1 stycznia 2018 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2018 r. poz. 2268, z późn, zm.), zgodnie z którą starostowie i marszałkowie województwa utracili kompetencje w sprawach pozwoleń wodnoprawnych i co do zasady kompetencje te na mocy art. 397 ustawy, zostały przejęte przez właściwych miejscowo dyrektorów zarządów zlewni oraz regionalnych zarządów gospodarki wodnej Wód Polskich. Tożsama sytuacja ma miejsce na gruncie przepisów odnoszących się do postępowań w trybach nadzwyczajnych. Zgodnie z art. 157 § 1 k.p.a. właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia, za który - wobec zniesienia dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej oraz Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej - należy uznać dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej Wód Polskich.
W odpowiedzi na wniosek Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Wód Polskich w P. wniósł o wskazanie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. jako organu właściwego w sprawie. Wskazał, że zgodnie z art. 157 § 1 k.p.a. w związku z art. 126 k.p.a. organem właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji (postanowienia) jest organ wyższego stopnia. Przy czym, zgodnie z art. 17 pkt 1 k.p.a. organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego są samorządowe kolegium odwoławcze, chyba że ustawy szczególne nie stanowią inaczej. Natomiast z art. 20 k.p.a. wynika, że właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego działania. W ustawie Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2020 poz. 310 ze zm.) właściwość rzeczową ww. jednostek określa art. 14 ustawy z uwzględnieniem przepisów art. 397 ust. 1. Stosownie do art. 14 ust. 4 Prawa wodnego dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej Wód Polskich pełni funkcję organu wyższego stopnia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego w stosunku do dyrektorów zarządów zlewni Wód Polskich w sprawach określonych ustawą. Przepisy ustawy Prawo wodne nie pozbawiły właściwości funkcjonalnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Należy bowiem wyraźnie podkreślić, że wywiedziona z art. 20 k.p.a. reguła, iż właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego działania, w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji (postanowienia) ma zastosowanie wówczas, gdy art. 157 § 1 w zw. z art. 17 K.p.a. są niewystarczające dla ustalenia organu właściwego z uwagi na zmianę we właściwości organów. Przy czym nie chodzi tu o każdą zmianę właściwości organów, lecz o zmianę związaną z przemianami strukturalnymi, za którymi idzie likwidacja jednych organów i tworzenie innych. Dopóki organ, który wydał decyzję kontrolowaną w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności, wymieniony w art. 157 § 1 i art. 17 K.p.a., pozostaje w strukturze organów administracji publicznej, dopóty organ właściwy do stwierdzenia jej nieważności winien być określany na podstawie wskazanych przepisów (wyrok NSA z dnia 13 grudnia 2012 r. II OSK 1432/11). W świetle powyższego, wydanie postanowienia z dnia [...] lipca 2018 r. przez organ nadal pozostający w strukturze organów administracji publicznej (tj. przez Starostę T.) wskazuje, iż organem właściwym do ewentualnego wszczęcia postępowania nieważnościowego będzie zgodnie z art. 157 § 1 w związku z art. 17 pkt 1 k.p.a. organ wyższego stopnia w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego, tj. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K.. Na marginesie jedynie można zaznaczyć, że dewolucja kompetencji na dyrektora zarządu zlewni Wód Polskich lub dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej Wód Polskich nastąpiła jedynie w stosunku do orzeczeń wydanych przed 1 stycznia 2018 r. przez organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego.