Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Krystyna Borkowska Sędzia NSA Alicja Plucińska-Filipowicz /spr./ Sędzia del. WSA Mariola Kowalska Protokolant Agnieszka Chorab po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego w P. a Burmistrzem P. w przedmiocie likwidacji samowolnie wykonanych odpływów nieczystości na pole orne oraz zanieczyszczenia stawu postanawia wskazać Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. jako organ właściwy do załatwienia sprawy z wniosku M. M. dotyczącego budowy kanalizacji.
II OW 71/10 U z a s a d n i e n i e
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w P. wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy tym organem a Burmistrzem P. w sprawie "likwidacji samowolnie wykonanych odpływów nieczystości na pole orne oraz zanieczyszczenia stawu".
We wniosku wskazano, że postanowieniem z dnia 16 czerwca 2010 r. Burmistrz P. przekazał organowi nadzoru budowlanego do załatwienia zgodnie z kompetencjami wniosek M. M. dotyczący nielegalnej budowy kanalizacji z budynków położonych przy ul. K. [...] w P. Według wnioskującego o rozpatrzenie sporu kompetencyjnego organu stan faktyczny sprawy jest taki, że właściciele posesji wyprowadzili na pole orne oraz do studni rurami nieczystości, wskutek czego zdaniem M. M. nastąpiła zmiana stosunków wodnych i zanieczyszczenie stawu. Z pisma jej nie wynika natomiast, aby wykonywano roboty budowlane, co wymagałoby działania organu nadzoru budowlanego. Wniosek wpłynął do Burmistrza P., który w pierwszym rzędzie powinien go rozpoznać w oparciu o przepisy ustawy - Prawo wodne regulujące kwestię zakłócenia stosunków wodnych /art. 29 ust. 1 pkt 1/. Nie ma natomiast miejsca realizacja urządzeń budowlanych /przyłączy/, o których mowa w art. 3 pkt 9 ustawy - Prawo budowlane, gdyż sposób wyprowadzenia rur wykracza poza ustawową definicję urządzenia budowlanego jako "urządzenia technicznego związanego z obiektem budowlanym, zapewniającego możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem...". Nie ma miejsca również budowa sieci w rozumieniu art. 3 pkt 3 tej ustawy. Zachodzą w sprawie natomiast przesłanki z art. 29 ust. 1 Prawa wodnego, gdyż stosownie do tego przepisu zakazuje się właścicielowi gruntu, z wyjątkiem przypadków przewidzianych innymi przepisami tej ustawy, zmieniania stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej ani kierunku odpływu ze źródeł, ze szkodą dla gruntów sąsiednich oraz odprowadzania wód i ścieków na grunty sąsiednie. Ma w sprawie miejsce podnoszona przez M. M. zmiana kierunku odprowadzania ścieków ze szkodą dla jej gruntów. W pierwszej kolejności powinna być sprawa załatwiona na podstawie przepisów Prawa wodnego. Dopiero po ustaleniu przez właściwy w tej sprawie organ, to jest organ gminy, iż ma miejsce realizacja robót budowlanych, wniosek należy przesłać "zgodnie z właściwością". Tymczasem bez podjęcia działań w zakresie, w jakim kompetentny jest organ gminy, sprawa została przekazana organowi nadzoru budowlanego. W tym stanie rzeczy istotą wniosku jest żądanie wskazania jako organu właściwego w sprawie Burmistrza P..
W odpowiedzi na powyższy wniosek Burmistrz P. wyjaśnił, że pismo M. M. zawiera prośbę o interwencję w sprawie nielegalnego wykonania odpływu ścieków z osadników należących do budynków położonych w P. przy ul. K. [...] i [...]. Podnosi się w nim kwestię niewłaściwej eksploatacji zbiornika na nieczystości płynne oraz wybudowania odcinka kanalizacji sanitarnej z odpływem do gruntu. Według Burmistrza P. podniesiona sprawa dotyczy nielegalnych działań polegających na budowie bez zezwolenia oraz niewłaściwego stanu technicznego zbiornika bezodpływowego na nieczystości ciekłe, stanowiącego integralną część budynku mieszkalnego, w związku z czym uznał, że organem właściwym w tej sprawie jest organ nadzoru budowlanego. W toku wstępnych czynności ustalono, że na danym terenie brak jest kanalizacji sanitarnej, zaś przepisy wykonawcze do ustawy - Prawo budowlane dopuszczają wykorzystanie działek budowlanych nie mających możliwości przyłączenia do sieci kanalizacyjnej pod warunkiem zastosowania zbiornika bezodpływowego /( 12 rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie/. Przepis art. 81 Prawa budowlanego wskazuje, że organem właściwym do sprawdzenia, czy obiekt wybudowany i eksploatowany jest zgodny z zatwierdzonym projektem budowlanym, jak też ocena stanu technicznego zbiorników należy do organów budowlanych. Przekazując sprawę Burmistrz P. miał również na uwadze wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z dnia 14 listopada 2000 r. sygn. akt II SA/Ka 62/99, w którego uzasadnieniu wyrażono pogląd, iż w przypadku, gdy określony stan faktyczny dotyczy odprowadzania ścieków z zastosowaniem urządzeń stanowiących samowolę budowlaną, to rozdzielanie takiej sprawy na dwa organy odrębne tylko niepotrzebnie wydłuży postępowanie, podczas gdy sprawa może być łącznie rozstrzygnięta na podstawie przepisów Prawa budowlanego. W tej sytuacji w pierwszej kolejności należy ocenić zgodność obiektu z zatwierdzonym projektem budowlanym, o co wnosiła M. M.