Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Maciej Dybowski po rozpoznaniu w dniu 2 października 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia T. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 września 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 1000/14 odmawiające przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi T. S. i A. S. na decyzję Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia [...] 2014 r. znak [...] w przedmiocie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej postanawia: oddalić zażalenie.
Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wpłynął wniosek T. S. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata.
Postanowieniem referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2014 r. odmówiono T. S. przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Na powyższe postanowienie skarżący wniósł sprzeciw.
Postanowieniem z dnia 1 września 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 1000/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił T. S. przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata.
W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd wskazał, że z treści wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, iż wnioskodawca prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z żoną. Wnioskodawca wskazał posiadanie następującego majątku: nieruchomość rolna o pow. 17,63 ha, dom o powierzchni 300 m2, żona wnioskodawcy posiada dom o pow. 100 m2. W złożonym wniosku wnioskodawca oświadczył, iż utrzymuje się wraz z żoną z dochodów w łącznej wysokości 1736 zł netto miesięcznie, na które składa się renta wnioskodawcy oraz środki otrzymywane przez jego żonę z ARiMR. Wniosek ten został uzupełniony wyjaśnieniami złożonymi na wezwanie, z których wynika, że wnioskodawca i jego żona nie uzyskują żadnych innych dochodów, nie prowadzą działalności gospodarczej, nie uzyskują żadnych dochodów z posiadanych domów ani z gospodarstwa rolnego, nie uzyskują też dochodów np. z tytułu dzierżawy nieruchomości rolnej. Jednocześnie skarżący oświadczył, że wysokość miesięcznych wydatków przekracza 2000 zł. W sprzeciwie wnioskodawca wskazał, ze wszystkie podane dane są rzetelne i wiarygodne.
Uzasadniając przyczyny odmowy przyznania skarżącemu prawa pomocy Sąd podniósł, że brak jest uzasadnienia dla przyznania T. S. prawa pomocy, ponieważ nie wykazał on, że znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, która uprawniałaby do skorzystania z instytucji prawa pomocy. Sąd uznał, że posiada on środki na opłacenie kosztów sądowych i ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że na ocenę, czy sytuacja materialna strony kwalifikuje ją do przyznania prawa pomocy, ma wpływ nie tylko wysokość osiąganego przez nią dochodu i posiadanych przez nią zasobów pieniężnych, lecz także będący w jej posiadaniu majątek i to, czy może go wykorzystać w celu pozyskania środków pieniężnych. W rodzinie wnioskodawcy wspólny dochód to 1736 zł, który nie podlega egzekucji sądowej czy administracyjnej i jako dochód wolny od jakichkolwiek zajęć jest dostępny w pełnej wysokości. Strona posiada nadto ponad 17 hektarowe gospodarstwo rolne, dwa domy o wielkości 300 m2 i 100 m2. Posiadanie majątku, w szczególności nieruchomości, wyklucza w zasadzie możliwość zwolnienia od kosztów sądowych, a na pewno w zakresie całkowitym. Wnioskodawca zaznaczył wprawdzie, że nie uzyskuje z gospodarstwa rolnego dochodów (poza dopłatami z ARiMR), nawet jednak w tej sytuacji, nie jest zasadnym przychylenie się do wniosku strony, gdyż brak jest przeszkody do poszukiwania przez wnioskodawcę lub jego małżonkę innych źródeł zarobkowania.. To, że strona korzysta z majątku nieruchomego w sposób nieprzynoszący dochodu, nie zmienia faktu, że może on być wykorzystany jako zabezpieczenie pożyczki czy kredytu, jeśli właścicielowi brakuje pieniędzy na koszty postępowania. Także strona, która dysponuje wolnymi od obciążeń składnikami majątku, takimi jak gospodarstwo rolne jest w stanie bez pomocy państwa pokryć wydatki związane ze swym udziałem w sprawie. Gospodarstwem rolnym można rozporządzać w sposób przynoszący dochody, np. wykorzystywać w produkcji rolnej, jak również wydzierżawić, czy obciążyć. Wnioskodawcza nie wykorzystał wszystkich możliwości uzyskania dodatkowych dochodów np. z tytułu najmu domu lub poszczególnych pokoi. Niewykorzystywanie posiadanego majątku, w sytuacji gdy obiektywnie jest to możliwe, należy, zdaniem Sądu, ocenić jako świadome pozbawianie się środków koniecznych do zaspokajania potrzeb swoich i rodziny ale i do prowadzenia spraw sądowych.