Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M. G. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 16 września 2015 r. sygn. akt II SA/Kr 292/15 o oddaleniu wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi M. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia [...] stycznia 2015 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 16 września 2015 r. sygn. akt II SA/Kr 292/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił wniosek M. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze skargi M. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia [...] stycznia 2015 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy.
W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji podniósł, że we wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżąca wyjaśniła, iż prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z mężem i trojgiem dorosłych dzieci, z których dwoje nie pracuje, a jedno zajmuje się uprawą pola i jest ubezpieczone w KRUS. Skarżąca pracuje, jej mąż jest rencistą. Rodzina utrzymuje się z dochodów skarżącej, męża i zarabiającego syna. Skarżąca z mężem są współwłaścicielami domu wielkości 190 m², budynku gospodarczego o pow. ok. 88 m² i nieruchomości rolnej o pow. 1,41 ha.
Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2015 r. referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie oddalił wniosek skarżącej o przyznanie prawa pomocy.
W sprzeciwie od ww. postanowienia strona stwierdziła, w którym wyraziła niezadowolenie z wydanego postanowienia referendarza i wskazała, że oceniając wydatki pominięto wydatki konieczne, których skarżąca nie jest w stanie ponieść, a w związku z tym nie posiada na nie rachunków.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalając wniosek M. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym podniósł, że skarżąca nie wykazała, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Skarżąca jest współwłaścicielem nieruchomości, ma stały dochód z wynagrodzenia za pracę i renty męża. Zamieszkuje wspólnie z mężem i trójką dorosłego potomstwa w wieku około 30 lat, które winno samodzielnie ponosić koszty własnego utrzymania. Syn P. kontynuuje kształcenie, którego koszty w wysokości ok. 600 zł miesięcznie ponosi - zgodnie z jej oświadczeniem - skarżąca. W ocenie Sądu jeżeli skarżąca jest w stanie co miesiąc zapłacić ok. 600 zł za kształcenie 27-letniego syna oraz 112 zł za usługi telekomunikacyjne i internet, to nie można mówić o ubóstwie. Ponadto w okresie wakacyjnym skarżąca nie ponosi opłat za kształcenie syna, a zatem już z tego tytułu jest w stanie wygospodarować i zaoszczędzić kwotę niezbędną do opłacenia kosztów postępowania sądowego w niniejszej sprawie. Fakt posiadania stałego miesięcznego dochodu z dwóch źródeł, a także posiadanie udziałów w nieruchomościach wyklucza, zdaniem Sądu, możliwość przyjęcia, że wniosek skarżącej zasługuje na uwzględnienie choćby w części.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła M. G., domagając się jego zmiany poprzez przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, która ma na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego, a tym samym realizację uprawnień wynikających z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Konwencji o ochronie prawa człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Jednakże prawo dostępu do sądu nie charakteru absolutnego i może być przedmiotem uzasadnionych prawnie ograniczeń. W przypadku, gdy dostęp jednostki do sądu jest ograniczony czy to przez działanie prawa, czy faktycznie, ograniczenie tego prawa nie będzie sprzeczne z cytowanymi wyżej przepisami Konstytucji i Konwencji, gdy ograniczenie dostępu do sądu nie narusza samej istoty tego prawa i gdy zmierza do realizacji uzasadnionego prawnie celu, oraz gdy zachowana została rozsądna relacja proporcjonalności pomiędzy stosowanymi środkami a celem, do realizacji którego stosowane środki zmierzały. Stąd ograniczona ilość funduszy publicznych dostępna na udzielanie pomocy prawnej sprawia, że koniecznością systemu wymiaru sprawiedliwości jest przyjęcie procedury selekcji, a sposób, w jaki ta procedura funkcjonuje w poszczególnych sprawach, winien być pozbawiony arbitralności lub dysproporcjonalności i nie powinien rzutować na istotę prawa dostępu do sądu (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 lipca 2002 roku w sprawie P., C. i S. vs. Wielka Brytania nr 56547/00, opubl. Lex nr 75481).