Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Małgorzata Stahl po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia D. W. i M. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 2 września 2014 r., sygn. akt II SAB/Wr 22/14 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi D. W. i M. W. na bezczynność Gminy T. w przedmiocie sprawdzenia szczelności szamba postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 2 września 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odmówił D. i M. W. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie z ich skargi na bezczynność Gminy T. w przedmiocie sprawdzenia szczelności szamba.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że skarżący zwrócili się o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata wskazując, że ich łączny dochód wynosi [...]. Wśród posiadanych składników majątkowych wymienili udziały we własności działek gruntu o łącznej powierzchni 2500 m2. Wezwanie Sądu o doprecyzowanie i udokumentowanie przez skarżących swojej sytuacji finansowej i majątkowe (doręczone w dniu 21 sierpnia 2014 r.) pozostało bez odpowiedzi.
W powyższych okolicznościach Sąd I instancji powołując się na art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.) wskazał, że z treści powyższego przepisu wynika, iż to na ubiegającym się o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do przyznania mu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Tymczasem w niniejszej sprawie wnioskodawcy nie wyjaśnili i nie udokumentowali kilku istotnych okoliczności, które mogą kształtować ich sytuacje finansową, np. nie przedstawili aktualnego zaświadczenia o wysokości swojego dochodu i innych osób prowadzących z nimi gospodarstwo domowe, nie wskazali czy korzystają ze wsparcia finansowego pomocy społecznej lub osób trzecich i czy posiadają zdolność kredytową, nie przedstawili również dokumentów potwierdzających fakt swojego zadłużenia. W oparciu o przedstawione we wniosku dane, Sąd uznał, że skarżący nie mając nikogo na utrzymaniu posiadają łączny dochód w wysokości 2.781 zł netto i posiadają udziały we własności działek, co przy założeniu, że aktualnie nie ma konieczności ponoszenia żadnych kosztów postępowania, nie pozwala na zakwalifikowanie skarżących do osób uprawnionych do skorzystania z instytucji prawa pomocy.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący wnieśli o jego zmianę, bowiem jest ono niesprawiedliwe. Podkreślili, że odmawiając przyznania prawa pomocy Sąd pozbawił skarżących prawa do zaskarżenia niesprawiedliwego wyroku.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. osobie fizycznej może zostać przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym, gdy wykaże, że nie jest ona w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Uwzględnić bowiem należy, że zasadą postępowania sądowoadministracyjnego jest obowiązek ponoszenia kosztów sądowych przez wnoszącego skargę. Zwolnienie od tegoż obowiązku ma charakter wyjątkowy i muszą za nim przemawiać uzasadnione okoliczności faktyczne wskazujące, że obiektywna sytuacja finansowa strony nie daje jej możliwości zgromadzenia odpowiednich środków na poniesienie kosztów sądowych.
Jak zasadnie wywiódł Sąd I instancji, z konstrukcji powołanego powyżej przepisu art. 246 § 1 p.p.s.a. wynika, że to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, iż znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Strona zatem powinna podejmować takie czynności, które przekonałyby Sąd co do zasadności przyznania jej prawa pomocy. Rozstrzygnięcie w tej kwestii zależy bowiem od tego, co zostanie przez stronę wykazane.
Stwierdzić trzeba, że w okolicznościach niniejszej sprawy Sąd pierwszej instancji zasadnie zaskarżonym postanowieniem odmówił skarżącym przyznania prawa pomocy z uwagi na brak wymaganej z ich strony współpracy w wyjaśnieniu ich sytuacji majątkowej i osobistej. Pomimo, iż skarżący zostali wezwani do nadesłania dokumentów, które pozwoliłyby na określenie ich sytuacji materialnej, wezwania nie wykonali. Tymczasem jako osoby chcące skorzystać z prawa pomocy, winni liczyć się z koniecznością udzielenia wszelkich wyjaśnień odnoszących się do ich sytuacji materialnej, a także udokumentowania podnoszonych okoliczności. Wobec przedstawionych przez skarżących niepełnych informacji o ich stanie majątkowym, nie sposób zakwestionować oceny dokonanej przez Sąd I instancji, iż wnioskodawcy nie należą do osób rzeczywiście ubogich, które - uwzględniając etap, na jakim znajduje się niniejsza sprawa - nie będą w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Z powyższych przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.