Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia H. T. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 19 czerwca 2008 r. sygn. akt II SA/Kr 1006/07 o oddaleniu wniosku H. T. o ustanowienie radcy prawnego z urzędu w sprawie ze skargi H. T. na decyzję Wójta Gminy C. z dnia [...] sierpnia 2003 r., znak [...] w przedmiocie odmowy wydania decyzji zobowiązującej do przebudowy postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie
H. T. złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego w sprawie jej skargi na decyzję Wójta Gminy C. z dnia [...] sierpnia 2003 r. w przedmiocie odmowy wydania decyzji zobowiązującej do przebudowy rowu.
We wniosku tym skarżąca wskazała, iż utrzymuje się z emerytury w wysokości 1566,85 zł. Miesięczne wydatki z tytułu czynszu, opłat za media, zakupu leków oraz wynajęcia osoby do pomocy wynoszą łącznie 1300 zł. Ponadto z wniosku wynika, iż skarżąca posiada chatę drewnianą o pow. 60 m- , mieszkanie spółdzielcze o pow. 29,9 m- oraz nieruchomość rolną o pow. 1,01 ha.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w osobie referendarza sądowego postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2008 r. oddalił wniosek skarżącej o ustanowienie radcy prawnego z urzędu. Na skutek sprzeciwu skarżącej, stosownie do art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), postanowienie to utraciło moc.
W związku z powyższym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 19 czerwca 2008 r., sygn. akt II SA/Kr 1006/07, oddalił wniosek H. T. o ustanowienie radcy prawnego z urzędu.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd przywołując treść art. 245 § 1 i 3 oraz art. 246 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, stwierdził, iż sytuacja majątkowa i dochodowa skarżącej nie daje podstaw do przyjęcia, iż nie jest ona w stanie ponieść kosztów postępowania. Sąd przyznał, iż przy stosunkowo wysokich dochodach skarżąca wydaje ich większość na niezbędne potrzeby, jednakże posiada mieszkanie i nieruchomość gruntową, z których może osiągnąć pożytki. Jeżeli natomiast w chwili obecnej nie posiada niezbędnych środków finansowych, może, z uwagi na wysokość emerytury i przysługujące jej prawo własności nieruchomości, uzyskać pożyczkę lub kredyt.
H. T. wniosła do Naczelnego Sądu Administracyjnego zażalenie na powyższe postanowienie wskazując na trudną sytuację materialną i zły stan zdrowia. Dodatkowo skarżąca wyjaśniła, iż posiadany przez nią drewniany dom wymaga natychmiastowego remontu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (pkt 1), w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2).
Podkreślenia wymaga, że w przypadku, gdy sytuacja materialna strony budzi wątpliwości, Sąd zgodnie z art. 255 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, może wezwać stronę do złożenia dodatkowego oświadczenia lub przedłożenia dokumentacji w tym przedmiocie.
W niniejszej sprawie skarżąca wykazała, że przy dochodach 1500 zł miesięcznie jej stałe wydatki, nie wliczając w to kosztów żywności i ubrania, wynoszą 1300 zł. Mając powyższe na względzie, trudno przyjąć, aby sytuacja majątkowa skarżącej pozwalała na poczynienie oszczędności w celu opłacenia pomocy prawnej. Odnosząc się natomiast do kwestii posiadanych przez skarżącą nieruchomości stwierdzić należy, iż wprawdzie posiadanie majątku, w tym szczególnie nieruchomości z reguły nie przemawia za zasadnością przyznawania prawa pomocy, jednak powołując się na posiadanie majątku Sąd powinien rozważyć realne możliwości wykorzystania przez skarżącą tego majątku w celu osiągnięcia dochodu z przeznaczeniem na pokrycie kosztów postępowania. O rozstrzygnięciu w przedmiocie prawa pomocy nie przesądza bowiem samo posiadanie majątku, lecz możliwość jego wykorzystywania w celu osiągnięcia dochodu. Nie sposób jednak zgodzić się z poglądem Sądu I instancji, aby nieruchomości skarżącej, w tym mieszkanie, stały się przedmiotem zabezpieczenia pożyczki zaciągniętej w celu pokrycia kosztów postępowania sądowego.
Natomiast kwestia możliwości uzyskiwania dochodów z posiadanych nieruchomości, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, w ogóle nie została przez Sąd zbadana. Mając zaś na względzie treść art. 255 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd I instancji powinien wezwać skarżącą do wyjaśnienia jakie są realne możliwości uzyskania dochodu z tytułu posiadanej przez nią nieruchomości.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 185 § 1 w związku z art. 197 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł jak w postanowieniu