Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Czapska - Górnikiewicz po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia K. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 listopada 2016 r. sygn. akt VII SA/Wa 2433/14 odmawiające skarżącemu przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi K. S. na decyzję Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] sierpnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki postanawia: oddalić zażalenie.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 17 listopada 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił skarżącemu K. S. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że z wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że wnioskodawca prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z żoną i trójką dzieci. Źródło utrzymania rodziny stanowi dochód z tytułu pracy w wysokości 4248 zł netto miesięcznie. Wnioskodawca podał również, że posiada dom o pow. 130 m2 o szacunkowej wartości około 800 000 zł oraz samochód osobowy Toyota Corolla z 2004 r. o wartości 5000 zł. Miesięczny koszt utrzymania domu (prąd, gaz, podatek) to około 1000 zł. Skarżący podał, że nie posiada listy opłat miesięcznych kosztów żywności, odzieży, leków itp., nie ma też stałego wynagrodzenia i rachunku bankowego. Samochód jest poważnie uszkodzony i od dłuższego czasu nie jest używany. Nie otrzymuje świadczeń społecznych ani wsparcia od innych osób. W załączeniu wnioskodawca przedstawił kopię dokumentu PIT własnego i małżonki oraz kserokopie dowodów wpłat za gaz i prąd.
Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, skarżący nie wykazał w przekonywujący sposób, nie budzący wątpliwości, że znajduje się w takiej sytuacji materialnej, która kwalifikowałaby go do przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym. Jak podkreślił Sąd pierwszej instancji, wybiórcze przedstawienie swojej sytuacji materialnej uniemożliwia ocenę możliwości finansowych wnioskodawcy w zakresie ponoszenia kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Załączony PIT nie jest wystarczającym dokumentem obrazującym rzeczywistą sytuację dochodową strony, z tego względu że dotyczy on okresu za rok 2015 r. Fakt uzyskiwania dochodu w kwocie 4248 złotych oraz ponoszenia wydatków nie został poparty żadnymi dokumentami ani wyjaśnieniami strony. Jedynym kryterium oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy jest kryterium majątkowe. Sąd stwierdził, że sytuacja skarżącego nie może być zła, skoro ponosił on samodzielnie koszty sądowe w dwóch sprawach jak również korzystał z pomocy ustanowionego przez siebie profesjonalnego pełnomocnika.
Ze wskazanych wyżej przyczyn Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 w związku z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm. - zwanej dalej P.p.s.a.) orzekł jak na wstępie.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożył K. S., zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i odpowiednich przepisów K.p.a. przez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że powód jest w stanie ponieść koszty sądowe oraz art. 233 § 1 K.p.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na tym, że "Sąd Okręgowy bez przedstawienia żadnych dowodów uznał, iż powód nie poczynił żadnych oszczędności i może ustanowić pomoc prawną".
Wskazując na powyższe, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych w całości oraz przyznanie pomocy prawnej przez ustanowienie radcy prawnego, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
Zgodnie z treścią art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a. stronie może zostać przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym, gdy wykaże, że nie jest ona w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Zasadą postępowania sądowoadministracyjnego jest przy tym obowiązek ponoszenia kosztów sądowych przez wnoszącego skargę. Zwolnienie od tegoż obowiązku ma charakter wyjątkowy i muszą za nim przemawiać uzasadnione okoliczności faktyczne wskazujące, że obiektywna sytuacja finansowa strony nie daje jej możliwości zgromadzenia żadnych (jakichkolwiek) środków na poniesienie kosztów sądowych. Z konstrukcji powołanego powyżej przepisu art. 246 § 1 P.p.s.a. wynika, że to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, iż znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Strona, zatem powinna podejmować takie czynności, które przekonałyby Sąd, co do zasadności przyznania jej prawa pomocy. Rozstrzygnięcie w tej kwestii zależy, bowiem od tego, co zostanie przez stronę wykazane.
Stwierdzić trzeba, że w okolicznościach niniejszej sprawy Sąd pierwszej instancji zasadnie odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy z uwagi na brak wymaganej z jego strony współpracy w wyjaśnieniu sytuacji majątkowej i osobistej.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a. oddalił wniesione zażalenie.