Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Małgorzata Dałkowska - Szary po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M.K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 22 października 2012 r., sygn. akt II SA/Lu 22/12 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi M.K. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z. z dnia [...] listopada 2011 r., nr [...] w przedmiocie uchybienia terminu do wniesienia odwołania postanawia: oddalić zażalenie
Postanowieniem z dnia 22 października 2012 r., sygn. akt II SA/Lu 22/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odmówił M. K. przyznania prawa pomocy w sprawie z jej skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z. z dnia [...] listopada 2011 r. w przedmiocie uchybienia terminu do wniesienia odwołania.
W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2012 r. sygn. akt II SA/Lu 22/12 oddalona została skarga M. K. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z. z dnia [...] listopada 2011 r., Wyrok ten stał się prawomocny od dnia 14 czerwca 2012 r.
Wnioskiem z dnia 3 października 2012 r. M. K. zwróciła się o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.
W powyższych okolicznościach, Sąd powołując się na treść art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270) podkreślił, że prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Stwierdzenie prawomocności orzeczenia kończącego postępowanie oznacza natomiast, że sprawa sądowoadministracyjna nie jest już sprawą rozpoznawaną przez sąd, zatem nie jest też sprawą w toku. Skoro zatem w niniejszej sprawie wniosek o przyznanie prawa pomocy został złożony w dniu 3 października 2012 r., czyli już po prawomocnym zakończeniu postępowania wyrokiem Sądu z dnia 4 kwietnia 2012 r., to wniosek ten nie mógł zostać uwzględniony. Jednocześnie Sąd wskazał, że gdyby skarżąca zmierzała do wzruszenia wydanego z sprawie prawomocnego wyroku w trybie np. wznowienia postępowania sądowego, to uprawniona jest ona do skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który został ustanowiony dla niej w niniejszym postępowaniu postanowieniem referendarza sądowego z dnia 31 stycznia 2012 r. Zgodnie bowiem z art. 39 pkt 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi pełnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw obejmuje umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności w postępowaniu, nie wyłączając skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego jej wniesieniem (uchwała NSA z dnia 2 grudnia 2010 r., sygn. akt II GPS 2/10).
W zażaleniu na powyższe postanowienie M. K. podkreśliła, że nie zgadza się z Sądem I instancji i wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przyznanie jej prawa pomocy w zakresie całkowitym.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z do art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania sądowoadministracyjnego lub w toku takiego postępowania.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że nie można podzielić wykładni dokonanej przez Sąd I instancji, zgodnie z którą niedopuszczalny jest wniosek o przyznanie prawa pomocy złożony po uprawomocnieniu się wyroku sądu pierwszej instancji. Takiego wniosku nie można uzasadnić użyciem w tym przepisie niezdefiniowanego przez ustawodawcę określenia "tok postępowania". W ocenie NSA przez określenie "tok postępowania" należy rozumieć także postępowanie, które zostało zainicjowane przez stronę postępowania po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. Uznać zatem należy za dopuszczalne złożenie takiego wniosku w celu wzruszenia prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie np. poprzez złożenie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego czy też skargi o wznowienie postępowania. W takim postępowaniu strona nie powinna być pozbawiona możliwości skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej z urzędu, jeżeli spełnia przesłanki otrzymania takiej pomocy.
W niniejszej sprawie wniosek o przyznanie prawa pomocy zasługiwał jednak na oddalenie z uwagi na to, że na mocy postanowienia referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 31 stycznia 2012 r. skarżącej zostało przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. Realizując powyższe uprawnienie skarżącej Okręgowa Rada Adwokacka w Lublinie wyznaczyła dla skarżącej adwokata, który podjął w sprawie czynności procesowe, np. wziął udział w rozprawie przed Sądem I instancji, sporządził również opinię o braku podstaw do sporządzenia skargi kasacyjnej od wyroku. Jak zasadnie zauważył Sąd I instancji, jeśli stronie przyznano prawo pomocy, prawo to w przyznanym zakresie strona zachowuje w danej sprawie, w której je przyznano i obejmuje swym zakresem takie postępowanie, jak np. przywrócenie terminu do dokonania określonej czynności, czy też związane ze skargą o wznowienie postępowania.
W tej sytuacji stwierdzić należy, że Sąd I instancji prawidłowo uznał, że kolejny wniosek skarżącej o przyznanie prawa pomocy złożony w tej samej sprawie nie mógł zostać uwzględniony.
Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w postanowieniu.