Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Zygmunt Niewiadomski po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2005 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Z. Ś. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 listopada 2004r. sygn. akt I SA/Wa 461/04 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi Z. Ś. na decyzję Generalnego Konserwatora Zabytków z dnia [...] czerwca 1999r. Nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji postanawia: - oddalić zażalenie.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 24 listopada 2004r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił przyznania skarżącej Z. Ś. prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia sądu I instancji wskazano, iż sytuacja majątkowa wnioskodawczyni pozwala jej na pokrycie kosztów postępowania, które na obecnym etapie postępowania sprowadzają się do uiszczenia wpisu od skargi kasacyjnej w wysokości 100 zł.
Na powyższe postanowienie zażalenie złożyła skarżąca. Podniosła, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie błędnie wskazał, że posiadana nieruchomość rolna o pow. 8,5 ha może być przedmiotem obrotu, skoro toczy się o nią sprawa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) Sąd może przyznać osobie fizycznej prawo pomocy w zakresie częściowym, jeżeli osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Należy podkreślić, że instytucja prawa pomocy jest wyjątkiem od generalnej zasady wyrażonej w art. 214 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zgodnie z którą do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do Sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki.
Z oświadczenia o stanie majątkowym skarżącej wynika, że utrzymuje się samodzielnie z emerytury w wysokości 646, 88 zł oraz posiada gospodarstwo rolne (8,5 ha), jak również oszczędności w kwocie 202,74 zł. W niniejszej sprawie uznać zatem należy, że skarżąca nie wykazała dostatecznie, że nie dysponuje wystarczającymi środkami finansowymi na poniesienie kosztów postępowania sądowego. Prawidłowe ustalenia w tym zakresie przeprowadził Sąd I instancji. Niezależnie bowiem od bieżących dochodów oraz stanu prawnego gospodarstwa rolnego wnioskodawczyni może na poniesienie opłat sądowych przeznaczyć zaoszczędzone środki finansowe, a podkreślenia wymaga, iż pomoc Państwa jest instytucją wyjątkową, zatem przesłanki jej udzielenia nie mogą być interpretowane w sposób rozszerzający.
Z powyższych przyczyn orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.