Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Miron po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2016 r. sygn. akt IV SA/Wa 370/16 o odrzuceniu zażalenia w sprawie ze skargi A. W. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych postanawia: oddalić zażalenie.
A. W. wniósł skargę na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 19 maja 2016 r. sygn. akt IV SA/Wa 370/16 odrzucił skargę na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 w zw. z art. 52 § 1 i 2 220 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie: Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.; dalej: p.p.s.a.). Wskazał, że skarżący przed wniesieniem skargi nie wyczerpał przewidzianego prawem trybu, czyli nie złożył do organu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, co czyni tę skargę niedopuszczalną.
Skarżący złożył skargę kasacyjną od powyższego postanowienia, którą sporządził i podpisał osobiście.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2016 r. sygn. akt IV SA/Wa 370/16 odrzucił tę skargę kasacyjną. W uzasadnieniu Sąd przywołał przepis art. 175 § 1 p.p.s.a., zawierający wymóg, by skarga kasacyjna była sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Wniesione przez skarżącego pismo stanowiące skargę kasacyjną nie zostało sporządzone przez uprawniony do tego podmiot. W konsekwencji brak ten uzasadnia odrzucenie skargi kasacyjnej jako niedopuszczalnej, na podstawie art. 178 w zw. z art. 175 § 1 p.p.s.a.
Skarżący zaskarżył także postanowienie z dnia 30 sierpnia 2016 r., przy czym zażalenie to sporządził i podpisał osobiście.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 22 września 2016 r. sygn. akt IV SA/Wa 370/16 odrzucił zażalenie na postanowienie z dnia z dnia 30 sierpnia 2016 r. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że zgodnie z art. 194 § 4 zdanie pierwsze p.p.s.a. zażalenie, którego przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej, powinno być sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego (z wyjątkami określonymi w art. 175 § 2 i 3 tej ustawy, które nie dotyczą skarżącego). W związku z faktem, że zażalenie skarżącego na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej nie zostało sporządzone z zachowaniem przymusu adwokacko-radcowskiego, Sąd odrzucił je jako niedopuszczalne na podstawie art. 178 w zw. z art. 194 § 4 i art. 197 § 2 p.p.s.a.
Skarżący wniósł zażalenie na postanowienie z dnia 22 września 2016 r., które jest przedmiotem rozpoznania przez Naczelny Sąd Administracyjny. W uzasadnieniu skarżący wskazał na wadliwość zaskarżonej decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zaskarżone postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2016 r. odpowiada prawu, bowiem prawidłowo Sąd odrzucił zażalenie skarżącego na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną, które to zażalenie - wbrew wymogom art. 194 § 4 p.p.s.a. - nie zostało sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika.
W myśl art. 194 § 4 p.p.s.a. zażalenie, którego przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej, powinien sporządzić adwokat lub radca prawny (odpowiednio stosowane przepisy art. 175 § 2 - 3 p.p.s.a. określają wyjątki od tej zasady, które jednak nie mają zastosowania w niniejszej sprawie). Wymóg ten ma na celu zapewnienie zażaleniu odpowiedniego poziomu merytorycznego i formalnego, gdyż temu środkowi odwoławczemu, jak i skardze kasacyjnej, stawia się wysokie wymagania formalne, których niezachowanie grozi odrzuceniem pisma bez merytorycznego rozpoznania. Niesporządzenie zażalenia na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną przez adwokata bądź radcę prawnego (lub podmioty wskazane w art. 175 § 2 - 3 p.p.s.a.) jest brakiem nieusuwalnym (por. postanowienie NSA z dnia 8 grudnia 2004 r., sygn. akt OZ 713/04; orzeczenia dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem: http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Trafnie też wskazał Sąd pierwszej instancji, że zawarte w art. 194 § 4 p.p.s.a. pojęcie "sporządzenie" należy rozumieć jako "napisanie i podpisanie" zażalenia w przedmiocie odrzucenia skargi kasacyjnej.
W rozpoznawanej sprawie jest bezspornym, że skarżący wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zażalenie na postanowienie tegoż Sądu odrzucające skargę kasacyjną, które to zażalenie nie było podpisane przez żadnego profesjonalnego pełnomocnika wskazanego w art. 175 p.p.s.a. Tym samym wniesiony środek odwoławczy nie spełniał wymogu uregulowanego w art. 194 § 4 p.p.s.a. i w konsekwencji podlegał odrzuceniu jako niedopuszczalny.
Obowiązek ustanowiony w art. 194 § 4 p.p.s.a. ma charakter bezwzględny, co oznacza, że żadne szczególne okoliczności nie uprawniają strony do osobistego sporządzenia zażalenia na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną (por. postanowienia NSA: z dnia 25 października 2011 r., sygn. akt II OZ 970/11; z dnia 7 maja 2014 r., sygn. akt II FZ 543/14; CBOSA: http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Okolicznością taką nie może być w szczególności sytuacja, że skarżącemu przyznane zostało prawo pomocy w zakresie całkowitym (obejmującym także ustanowienie adwokata) dopiero po rozpoznaniu kolejnego wniosku strony złożonego 10 czerwca 2017 r. (postanowienie referendarza sądowego z dnia 20 września 2017 r., sygn. akt IV SA/Wa 370/16), tj. już po upływie terminu na wniesienie zażalenia na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej.
Z powyższych względów, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.