Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk po rozpoznaniu w dniu 8 października 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 września 2013 r., sygn. akt IV SA/Wa 1593/13 odmawiające przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi Stowarzyszenia [...] na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia [...] maja 2013 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności odwołania postanawia oddalić zażalenie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, postanowieniem z dnia 3 września 2013 r., sygn. akt IV SA/Wa 1593/13 odmówił Stowarzyszeniu [...] z siedzibą w W. przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że wnioskodawca jest stowarzyszeniem zwykłym. W związku z tym, zgodnie z art. 42 ust. 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. nr 79, poz. 855 ze zm.) uzyskuje środki na swoją działalność ze składek członkowskich. Stosownie do treści art. 42 ust. 1 pkt 4 i 5 tej ustawy nie może prowadzić działalności gospodarczej, przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej. Ograniczenie źródeł finansowania stowarzyszenia zwykłego nie oznacza jednak, że określając cele i formy działania założyciele nie mają obowiązku przewidzieć środków na działalność takiego stowarzyszenia, zawierając w tym zakresie odpowiednie postanowienia w regulaminie stanowiącym podstawę jego funkcjonowania. Realizując cele regulaminowe, np. poprzez wszczynanie postępowań przed sądami administracyjnymi, członkowie Stowarzyszenia powinni z kolei - w razie trudności w prowadzeniu działalności regulaminowej - podjąć odpowiednie kroki w celu uzyskania niezbędnych środków finansowych, np. poprzez zwiększenie liczby członków, czy ustalenie składki członkowskiej na odpowiednio wysokim poziomie. Brak zapewnienia stałego źródła dochodów nie może przemawiać za uprzywilejowanym traktowaniem Stowarzyszenia przy rozpatrywaniu jego wniosku o przyznanie prawa pomocy. Zwolnienie strony od kosztów postępowania sądowego, w sytuacji, kiedy sama pozbawia się możliwości uzyskania środków finansowych, jest niezasadne. Z pewnością orzeczenia pozytywnego dla strony nie może uzasadnić fakt poniesienia w bieżącym roku wydatków w wielu postępowaniach wszczynanych skargami Stowarzyszenia. Także okoliczność, że jego członkowie, ponoszą dodatkowe koszty działalności Stowarzyszenia (skarżący twierdzi, że każdy z członków stowarzyszenia przeznacza na opłaty sądowe 24 zł. miesięcznie) nie przesądza o zasadności wniosku. Sąd stwierdził, że skarżący nie wykorzystuje wszelkich, dopuszczonych prawem możliwości, w celu pozyskania środków finansowych na pokrycie kosztów swojej działalności, a brak jest jakichkolwiek podstaw, by podczas oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy, traktować stowarzyszenie w uprzywilejowany sposób w stosunku do innych jednostek organizacyjnych, czy też osób prawnych, którym prawo to może być przyznane w oparciu o art. 246 § 2 p.p.s.a
Zażalenie na powyższe postanowienie WSA w Warszawie złożyło Stowarzyszenie [...]
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Instytucja prawa pomocy jest wyjątkiem od generalnej zasady wyrażonej w art. 214 § 1 p.p.s.a., zgodnie z którą do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Zwolnienie z tego obowiązku może nastąpić tylko w sytuacjach wyjątkowych, kiedy strona nie z własnej winy pozbawiona jest środków niezbędnych na pokrycie tych kosztów.