Dnia 22 lutego 2012 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jerzy Bujko po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2012 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J.K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 14 listopada 2011 roku, sygn. akt II SAB/Kr 47/11 oddalające wniosek J.K. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J.K. na bezczynność Wójta Gminy Sułoszowa postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Postanowieniem z dnia 14 listopada 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił wniosek J.K. o zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie z jej skargi na bezczynność Wójta Gminy Sułoszowa. W uzasadnieniu powyższego postanowienia Sąd wyjaśnił, że skarżąca utrzymuje się z renty wynoszącej 1254,25 zł, a wydatki ponoszone przez nią i potwierdzone poprzez przedstawienie odpowiednich faktur, wynoszą około 100 zł. Sąd wskazał, że skarżąca nie udowodniła wysokości wydatków ponoszonych miesięcznie na leki, jednakże kwota 300 zł podana w rozpoznawanym wniosku nie pochłania całego miesięcznego dochodu skarżącej. Uznał ponadto, że wydatki na telefon czy też spłata pożyczek oraz kredytów, jako zobowiązania cywilnoprawne, nie mogą być zaliczone do wydatków koniecznych i korzystać z pierwszeństwa wobec opłat sądowych. W związku z powyższym Sąd stwierdził, że skarżąca jest w stanie ponieść koszty sądowe ograniczające się na obecnym etapie do kwoty 100 zł tytułem wpisu od skargi.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła J.K. domagając się uchylenia powyższego postanowienia. Skarżąca wskazała, że zaciągane przez nią pożyczki przeznaczone są na zaspokojenie jej podstawowych potrzeb życiowych, których nie jest w stanie zabezpieczyć wyłącznie przy pomocy osiąganego miesięcznie przychodu. Powinny być one zatem traktowane jako istotny element jej sytuacji finansowej. Wskazała także, że w związku z ustawowo określonym terminami do złożenia skargi na bezczynność organu, nie była w stanie w tak krótkim czasie zabezpieczyć środków niezbędnych do prowadzenie postępowania sądowego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do treści art. 246 § 1 pkt 2 oraz art. 252 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) osobie fizycznej może być przyznane na jej wniosek prawo pomocy w zakresie częściowym gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wykazanie powyższych okoliczności powinno nastąpić poprzez złożenie stosownego oświadczenia obejmującego dokładne dane o stanie rodzinnym i majątkowym. Od Sądu zależy uznanie oświadczenia za wystarczające dla przyznania pomocy prawnej. Użyte w art. 246 § 1 pkt 2 określenie "gdy osoba wykaże" oznacza, że to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, że jej dochody i sytuacja życiowa nie pozwalają na poniesienie jakichkolwiek choćby niepełnych kosztów postępowania. Strona powinna należycie uzasadnić i uprawdopodobnić okoliczności, które podaje we wniosku o przyznanie prawa pomocy.
W przedmiotowej sprawie, po wezwaniu Sądu, skarżąca przedstawiła szereg dokumentów potwierdzających jej miesięczne wydatki, tj. dowód zapłaty składki ubezpieczenia - 63,60 zł, potwierdzenie zapłaty za wywóz śmieci - 34 zł, rachunek telefoniczny - 77,80 zł oraz dowody spłaty kredytów - 225,49 zł. W sumie skarżąca wykazała, że ponosi miesięcznie wydatki wysokości 400,89 zł. Skarżąca nie przedstawiła, żadnego potwierdzenia wysokości wydatków ponoszonych przez nią na leki, jednakże możliwym jest uwzględnienie kwoty wskazanej we wniosku o przyznanie prawa pomocy - 300 zł. Zatem miesięczne wydatki skarżącej wynoszą ok. 700 zł. Miesięczny dochód wynosi zaś 1254,25 zł. Po odliczeniu miesięcznych wydatków skarżącej pozostaje ok. 550 zł. W przypadku nie uwzględnienia kwot przeznaczanych na spłatę zaciągniętych pożyczek skarżącej pozostaje kwota 770 zł. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego ani kwota 550 zł, ani 770 zł nie jest wystarczającym miesięcznym dochodem, pozwalającym na zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych (takich jak na przykład zakup pożywienia) i jednocześnie poczynienie oszczędności w celu opłacenia wpisu sądowego. Tym bardziej, że jak słusznie wskazała skarżąca, skarga dotyczy bezczynności organu administracji, zatem nie toczyło się wcześniej postępowanie administracyjne pozwalające w dłuższym okresie na odkładanie mniejszych kwot na późniejsze uiszczenie wpisu sądowego w przypadku wszczęcia przez stronę postępowania sądowego. Dodatkowo wskazać należy, że miesięczny dochód uzyskiwany przez skarżąca jest niższy niż wynagrodzenie minimalne określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 5 października 2010 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2011 r. (Dz.U. Nr 194, poz. 1288), które wynosi 1386 zł. Co niewątpliwie pozwala uznać ją za osobę pozostająca w trudnej sytuacji materialnej.
Z tych względów, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.