Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Joanna Brzezińska po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2016 r. na posiedzeniu niejawnym sprzeciwu M. Ś. na postanowienie referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 18 sierpnia 2016 r. o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi M. Ś. na decyzję Wojewody z dnia [...] maja 2016 r., nr [...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę postanawia utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.
M. Ś. w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy na decyzję Wojewody z dnia [...] maja 2016r. w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę zespołu elektrowni wiatrowych wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych.
Postanowieniem dnia [...] sierpnia 2016r. referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Bydgoszczy odmówił skarżącemu zwolnienia od kosztów sądowych. Jako podstawę prawną wskazał art. 246 § 1 pkt 2 oraz art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016r., poz. 718 ze zm., dalej p.p.s.a.). Ze złożonego przez skarżącego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że wnioskodawca zamieszkuje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną oraz trójką małoletnich dzieci. Dochód tegoż gospodarstwa wynosi łącznie [...] zł netto miesięcznie z tytułu umowy o pracę oraz z prowadzenia gospodarstwa rolnego o powierzchni [...] ha. Oprócz wskazanej nieruchomości rolnej wnioskodawca jest właścicielem domu o powierzchni [...] m2, zabudowań gospodarskich oraz wielu maszyn rolniczych. Poza tym oświadczył, że posiada oszczędności w wysokości [...] zł. Podał, że ponosi zobowiązania i stałe wydatki m.in.: spłata rat kredytów na zakup ziemi oraz klęskowy w łącznej kwocie [...]zł plus odsetki, czynsz dzierżawny, ubezpieczenia.
W uzasadnieniu postanowienia referendarz sądowy stwierdził, że skarżący nie wykazał, że nie posiada i nie jest w stanie zdobyć środków pieniężnych na sfinansowanie swojego udziału w postępowaniu sądowym bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Nie zgadzając się z powyższym postanowieniem strona złożyła sprzeciw, w którym wniosła o zmianę postanowienia referendarza w całości i zwolnienie od kosztów sądowych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie należało utrzymać w mocy.
Zgodnie z art. 259 § 1 p.p.s.a., od zarządzeń i postanowień referendarza sądowego w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy przysługuje sprzeciw do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego. Natomiast w myśl art. 260 § 1 p.p.s.a., rozpoznając sprzeciw od zarządzeń i postanowień, o których mowa w art. 258 § 2 pkt 6-8, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone zarządzenie lub postanowienie referendarza sądowego zmienia albo utrzymuje w mocy. Przy tym zgodnie z art. 260 § 2 w sprawach, o których mowa w § 1, sąd orzeka jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu, a w myśl § 3 tego artykułu sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym.
Stosownie do treści art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., prawo pomocy w zakresie częściowym (a o takie wnosi strona skarżąca) może być przyznane osobie fizycznej gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Celem występującej w postępowaniu sądowoadministracyjnym instytucji "prawa pomocy" jest zapewnienie realizacji prawa do sądu stronie, która ze względu na dochody, stan majątkowy i rodzinny nie może ponieść kosztów związanych ze swym udziałem w sprawie. Prawo pomocy jest odstępstwem od zasady odpłatności postępowania sądowego i z tego powodu jego przyznanie następuje jedynie w wyjątkowych przypadkach, a mianowicie w sytuacji, gdy ograniczone możliwości płatnicze strony lub ich brak, pozbawiają ją możności skorzystania z przysługującego jej prawa do sądu. Przeszkoda ta musi być realna, a do stwierdzenia jej zaistnienia niezbędne jest dokładne poznanie sytuacji wnioskodawcy. To na składającym wniosek spoczywa ciężar przekonania Sądu, że znajduje się w sytuacji, która została uznana przez ustawodawcę za usprawiedliwiającą przyznanie prawa pomocy (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 listopada 2012r., sygn. akt I FZ 429/12 - dostępne na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl, podobnie jak pozostałe, przytaczane w dalszej części uzasadnienia, orzeczenia).