Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Łucja Franiczek po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2016 r. na posiedzeniu niejawnym sprzeciwu A. S. od postanowienia Starszego Referendarza Sądowego w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gliwicach oddalającego wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata z urzędu z dnia 9 września 2016 r. sygn. akt II SA/Gl 1021/15 w sprawie ze skargi A. S. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie wymeldowania postanawia: utrzymać w mocy postanowienie Starszego Referendarza Sądowego z dnia 9 września 2016 r.
Postanowieniem z dnia 9 września 2016 r. Starszy Referendarz Sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gliwicach po rozpoznaniu kolejnego wniosku A. S. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata z urzędu, oddalił wniosek o przyznanie prawa pomocy.
W motywach rozstrzygnięcia wskazano, że w nadesłanym druku formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący podał, że nie posiada żadnego majątku, jest zobowiązany do łożenia na trójkę swoich dzieci i nie uzyskuje obecnie żadnego dochodu. Do druku formularza dołączono zaświadczenie z urzędu pracy, datowane na dzień 18 grudnia 2015 r., z treści którego wynika, że skarżący jest osobą bezrobotną, pozbawioną prawa do zasiłku. Odpowiadając na wezwanie referendarza sądowego zobowiązujące skarżącego do uprawdopodobnienia okoliczności podniesionych we wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez: wskazanie źródła utrzymania się oraz podanie, gdzie skarżący obecnie zamieszkuje i do kogo należy to lokum, skarżący w dniu 30 sierpnia 2016 r. złożył pismo procesowe (sporządzone w sposób znacząco utrudniający identyfikację jego treści), z którego wynika, że utrzymuje się ze wsparcia "osób dobrej woli", przyjaciół oraz krewnych. Oświadczył, że nie korzysta ze wsparcia pomocy społecznej i nie posiada miejsca stałego pobytu, a co do pozostałych okoliczności powołał się na informacje zawarte w aktach sprawy.
W ocenie referendarza sytuacja materialna wnioskodawcy oraz fakt, że nie uprawdopodobnił on wysokości ponoszonych wydatków, nie pozwalają przychylić się do złożonego wniosku.
W ustawowym terminie strona skarżąca wniosła sprzeciw od postanowienia z dnia 9 września 2016 r. W uzasadnieniu skarżący przywołał obowiązującą w postępowaniu administracyjnym zasadę reformatio in peius.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył co następuje:
Wobec wniesienia sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego, złożony przez skarżącego wniosek o przyznanie prawa pomocy podlegał rozpatrzeniu przez Sąd stosownie do treści art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm., dalej powoływana jako p.p.s.a.), w brzmieniu obowiązującym od 15 sierpnia 2015 r. - art. 2 ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r., o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2015 r., poz. 658).
Na wstępie wskazać należy, że celem instytucji prawa pomocy jest zagwarantowanie dostępu do sądu osobom (zarówno fizycznym, jak i prawnym oraz innym jednostkom organizacyjnym), których wyjątkowo trudna sytuacja materialna nie pozwala na poniesienie kosztów postępowania. Stanowi ona realizację uprawnień wynikających z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 roku (Dz.U. z 1993 r., nr 61, poz. 284 ze. zm).
Zgodnie z art. 245 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy może nastąpić bądź w zakresie całkowitym, bądź częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Przysługuje ono osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.).