Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie: Przewodnicząca - Sędzia NSA Łucja Franiczek po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi C.G. na decyzję Wojewody (...) z dnia (...) r., nr (...) w przedmiocie odmowy ustalenia odszkodowania za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną na skutek wniosku skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych p o s t a n a w i a: oddalić wniosek o przyznanie prawa pomocy.
W dniu (...) r. skarżąca złożyła na urzędowym formularzu wniosek o przyznanie prawa w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. W jego uzasadnieniu poniosła, iż mieszka samotnie w budynku o powierzchni (...)m2, nie posiada żadnych oszczędności zgromadzonych na lokatach lub rachunkach bankowych jak również przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro. Utrzymuje się z emerytury w wysokości (...) zł brutto miesięcznie.
Na skutek wezwania referendarza sądowego, skarżąca nadesłała do Sądu dokumenty mające obrazować ponoszone przez nią koszty związane z utrzymaniem oraz pozostałe wydatki. Jednocześnie skarżąca podkreśliła, że nie jest w stanie udokumentować niektórych z tych wydatków, takich jak opłaty za wywóz śmieci, opróżnienie szamba, konserwację i naprawy hydroforu oraz pieca gazowego czy też zakup leków. Jak wynika z wyciągu bankowego skarżącej osiągany przez nią dochód wynosi ponad (...) zł netto miesięcznie.
Postanowieniem z dnia 12 marca 2008 r. referendarz sądowy oddalił wniosek skarżącej o przyznanie prawa pomocy.
C.G. w ustawowym terminie wniosła od powyższego postanowienia sprzeciw, w którym nawiązując do przedłożonych dokumentów ponownie podkreśliła, iż nie może przedstawiać rachunków z tytułu niektórych z poniesionych przez nią wydatków. Dodatkowo skarżąca podała, iż pobierany dodatek pielęgnacyjny wydaje całości na pomoc w zakresie utrzymania czystości w domu, zaś dalsze wydatki wynikają m.in. z problemów zdrowotnych, zatrudnienia pomocy w ogrodzie, rachunków za telefon. Skarżąca zwróciła uwagę na zły stan zamieszkiwanej przez nią nieruchomości, z czym wiążą się znaczne koszty.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej zwanej ustawą, w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.
Odnosząc się zatem do wniosku skarżącej, stwierdzić trzeba, że zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie częściowym, czyli w świetle art. 245 § 3 ustawy obejmującym zwolnienie m.in. od opłat sądowych i wydatków, czyli kosztów sądowych, następuje, gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie pokryć pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Podkreślenia wymaga, że zgodnie z regulacją zawartą w art. 199 ustawy każda ze stron ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. Tymczasem instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od tej zasady, który znajduje zastosowanie jedynie w wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, gdy wnioskodawca nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania. Opłaty sądowe stanowią bowiem rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju świadczeń są zaś odstępstwem od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia. Dlatego też muszą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby czy osób na współobywateli. Z ich środków pochodzą bowiem dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia wnioskodawcy z obowiązku ich ponoszenia (por. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 7 września 2006 r., sygn. akt II SA/Ol 588/2006, LEX nr 191863 oraz postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2005 r., sygn. akt FZ 478/04, niepublikowane). To na wnioskodawcy spoczywa zatem obowiązek należytego wykazania, że jego sytuacja materialna jest na tyle trudna, iż uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej reguły.
Przenosząc te uwagi do rozpatrywanej sprawy, stwierdzić trzeba, że skarżąca nie wykazała, iż w stosunku do jego osoby zachodzi przesłanka z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy. Ocena stanu majątkowego skarżącej, dokonana w oparciu o podniesione przez nią okoliczności prowadzi do wniosku, że jest ona w stanie ponieść koszty postępowania sądowego w niniejszej sprawie, bez uszczerbku koniecznego dla jej utrzymania. W istocie bowiem na obecnym etapie postępowania koszty te sprowadzają się do wpisu od skargi w wysokości (...) zł. Biorąc zatem pod uwagę osiągany przez skarżącą stały dochód w wysokości ok. (...) zł oraz ewentualne koszty, jakie wiążą się z postępowaniem w przedmiotowej sprawie należało jej wniosek o przyznanie prawa pomocy oddalić. Podkreślił wymaga, że Sąd rozpatrując ten wniosek wziął pod uwagę także fakt, iż nie wszystkie wydatki strona jest w stanie udokumentować, jednakże wskazać należy, że zarówno we wniosku jak i w dalszych pismach procesowych skarżąca nie podnosi jakoby z tytułu poniesionych przez nią wydatków (przykładowo w związku z naprawami hydroforu czy pieca gazowego) jej sytuacja materialna uległa znacznemu pogorszeniu w stopniu powodującym konieczność, np. zaciągnięcia kredytu bankowego.
W świetle tych okoliczności, Sąd, działając w trybie art. 260 ustawy, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 ustawy, orzekł jak w sentencji.