Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gliwicach - Łukasz Strzępek po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi A. W., E. W., M. B., A. B., M. K., R. K., Z. P. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie odszkodowania za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną w kwestii wniosku skarżącej M. B. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych postanawia: zwolnić skarżącą od kosztów sądowych
W nadesłanym przy skardze druku urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy M. B. zwróciła się o zwolnienie od kosztów sądowych ze względu na trudną sytuację materialną.
Skarżąca podniosła, że jest osobą samotną, zamieszkującą w lokalu mieszkalnym o pow. [...] m2, utrzymująca się wyłącznie ze świadczenia rentowego w kwocie 1218 zł netto miesięcznie. Większa część dochodu jest przeznaczana na pokrycie bieżących potrzeb życiowych wnioskodawczyni, wśród których znaczącą pozycją są wydatki na leczenie.
Na wezwanie referendarza sądowego M. B. nadesłała szereg dokumentów obrazujących jej rzeczywistą sytuację materialną. W oparciu o nie ustalono, że rzeczywisty dochód skarżącej to 1302 zł netto miesięcznie. Udokumentowane wydatki wynoszą natomiast około [...] zł na miesiąc i składają się na nie: czynsz za mieszkanie; opłaty za energię elektryczną, gaz, TV, telefon, spłata bliżej nieokreślonego kredytu oraz zakup niezbędnych lekarstw.
Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy zważono co następuje:
Odpłatność postępowania sądowego jest regułą, o czym stanowi przepis art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm. - zwana dalej P.p.s.a.). Nie ma ona wszakże charakteru bezwzględnego, a wyjątkiem od niej jest możliwość przyznania prawa pomocy, które stosownie do treści art. 245 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi może zostać przyznane stronie w zakresie całkowitym lub częściowym.
Przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym (w omawianym przypadku polegającego na zwolnieniu od kosztów sądowych) może nastąpić wówczas, gdy osoba występująca z takim wnioskiem wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania sądowego bez uszczerbku w utrzymaniu swoim i swojej rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.).
Celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie prawa do sądu i możliwości obrony swoich racji podmiotom, które znajdują się w sytuacji finansowej uniemożliwiającej poniesienie kosztów z tym związanych. W istocie rzeczy jest to więc forma dofinansowania strony postępowania sądowego ze środków publicznych i przez to zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania powinno sprowadzać się wyłącznie do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w takim postępowaniu jest rzeczywiście niemożliwe (por. postanowienie NSA z 6 października 2004r., sygn. akt GZ 71/04, ONSA 2005, Nr 1, poz. 8). Zasadność wniosku strony oceniana jest w dwóch aspektach - z jednej strony uwzględnienia się wysokości obciążeń, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, a z drugiej zaś z pod uwagę brane są jej możliwości finansowe (por. postanowienie NSA z dnia 30 listopada 2005 r., sygn. akt II FZ 781/05).
Ocena okoliczności dotyczących stanu majątkowego M. B. pozwoliła stwierdzić, że jest ona osobą, której sytuacja materialna uzasadnia uwzględnienie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
Uzyskiwane przez wnioskodawczynię świadczenie nie jest relatywnie niskie. Nie mniej jednak biorąc pod uwagę jej stałe miesięczne wydatki trzeba stwierdzić, że po ich poniesieniu do jej dyspozycji pozostaje kwota około [...] zł. W takiej sytuacji uiszczenie wpisu od skargi w wysokości 200 zł - zgodnie z § 2 ust. 3 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów, z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.) w sposób znaczący mogłoby pogorszyć sytuację wnioskodawczyni. Brak jest zarazem podstaw do przyjęcia, że skarżąca mogłaby poszukiwać innych źródeł dochodu. jej sytuacja materialna w zasadzie wyklucza taką możliwość.
Z powyższych względów, w oparciu o art. 245 § 1 i § 3 P.p.s.a. w zw. z art. 246 § 1 pkt 2 tej ustawy, działając na podstawie art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a. w związku z § 3 tego przepisu orzeczono jak w sentencji postanowienia