Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gliwicach - Łukasz Strzępek po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi F.W. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie wywłaszczenia nieruchomości i odszkodowania w kwestii wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych postanawia: zwolnić skarżącego od kosztów sądowych
W skardze z dnia [...] F.W. zwarł wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych ze względu na trudną sytuację materialną. Na wezwanie Sądu złożył ów wniosek w przewidzianej przepisami formie, tj. na druku urzędowego formularza. W oparciu o jego treść ustalono, że skarżący prowadzi gospodarstwo domowe wraz z żoną i trójką niepełnoletnich dzieci, utrzymując się z pracy w gospodarstwie rolnym, która przynosi przeciętny, miesięczny dochód rzędu [...] zł miesięcznie. Wnioskodawca zaznaczył również, że nie posiada żadnych oszczędności, papierów wartościowych tudzież przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro. Do stałych, miesięcznych wydatków skarżący zaliczył opłaty za energię elektryczną oraz wodę i wywóz śmieci - w łącznej kwocie około [...] zł.
Na wezwanie referendarza Sądowego F.W. przedstawił szereg rachunków obrazujących miesięczne koszty utrzymania się. W oparciu o nie ustalono, że na usługi telekomunikacyjne (telefon stacjonarny oraz komórkowy) przeznacza łącznie [...] zł miesięcznie, na opłaty KRUS łącznie [...] zł, na wywóz śmieci - [...] zł na kwartał, za wodę - [...] zł, za energię elektryczną - [...] zł w rozliczeniu dwumiesięcznym, za przedszkole dla dziecka - [...] zł. Dodatkowymi kosztami, które wszakże mają charakter nieprzewidywalny były w listopadzie koszty zakupu lekarstw na łączną kwotę [...] zł. Z nadesłanej kserokopii decyzji Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w R. z dnia [...] wynika, że skarżący uzyskał płatności na rok [...] w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w łącznej kwocie [...] zł. Oprócz tego ustalono, że wnioskodawca, w [...] r. jest zobowiązany jest do uiszczenia podatku od nieruchomości w łącznej kwocie [...] zł (ostatnia rata winna być opłacona do dnia [...]).
Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy zważono co następuje:
Możliwość przyznania stronie postępowania sądowoadministracyjnego prawa pomocy jest uzależniona od tego, czy wykaże ona w przekonujący sposób, iż jej sytuacja materialna jest rzeczywiście na tyle ciężka, aby uzasadnione było uczynienie wyjątku od przyjętej w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm. - zwanej dalej P.p.s.a.) zasady odpłatności postępowania.
Osobie fizycznej, która wystąpiła o zwolnienie od kosztów sądowych (co ma miejsce w niniejszej sprawie) prawo pomocy może być przyznane wówczas, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania sądowego bez uszczerbku w utrzymaniu swoim i swojej rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.).
Istotą instytucji prawa pomocy jest zapewnienie prawa do sądu oraz możliwości obrony swoich racji tym podmiotom, których sytuacja materialna uniemożliwia lub znacząco utrudnia poniesienie kosztów z tym związanych. Co do zasady chodzi więc o te przypadki, w których strona wykaże, że przy najdalszych wysiłkach nie jest w stanie zdobyć środków pieniężnych na wskazany wyżej cel.
Odnosząc powyższe do okoliczności ustalonych w niniejszej sprawie należało uznać, że wniosek F.W. zasługiwał na uwzględnienie.
Sytuacja majątkowa rodziny skarżącego winna być analizowana z uwzględnieniem sytuacji rodzinnej. Stąd oceniając wysokość uzyskiwanego dochodu należy uwzględniać ilość osób pozostających ze stroną we wspólnym gospodarstwie domowym. Skarżący, utrzymując się z pracy w gospodarstwie rolnym uzyskuje przeciętny dochód w granicach [...] zł miesięcznie. Ta kwota stanowi podstawę zapewnienia utrzymania pięciu osobom, przy czym pamiętać trzeba, że troje z nich to małoletnie dzieci skarżącego (w wieku odpowiednio: [...], [...] i [...] lat). Uzasadnione jest przeto twierdzenie, że potrzeby takiej rodziny wymagają zaspokajania zwiększonych wydatków - zarówno stałych, takich jak opłaty za przedszkole, zakup pomocy szkolnych, dojazdy do szkół itp. oraz nieprzewidzianych - jak np. kosztów leczenia (co znalazło potwierdzenie w przedstawionych rachunkach za lekarstwa). Stałe, miesięczne koszty utrzymania się obejmują wydatki, co do których ani celowość ani wysokość nie budzą zastrzeżeń. Zarazem uzyskiwane dopłaty ze środków wspólnotowych nie są na tyle duże, aby w zasadniczy sposób polepszały sytuację materialną rodziny F.W. i pozwalały na wygospodarowanie środków pozwalających ponieść koszty sądowe.
Z powyższych względów, w oparciu o art. 245 § 1 i § 3 P.p.s.a. w zw. z art. 246 § 1 pkt 2 tej ustawy, działając na podstawie art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a. w związku z § 3 tego przepisu orzeczono jak w sentencji postanowienia.