Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. - Jarosław Piątek po rozpoznaniu w dniu 16 września 2014 r. w Gorzowie Wlkp. na posiedzeniu niejawnym wniosku R.O. o udzielenie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. z dnia 21 stycznia 2013 r. , sygn. akt II SA/Go 1095/12 w sprawie ze skargi R.O. na orzeczenie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie przejścia gospodarstwa rolnego z mocy prawa na własność Państwa bez odszkodowania p o s t a n a w i a: 1. zwolnić skarżącego od ponoszenia kosztów sądowych, 2. ustanowić adwokata.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2014 r. odrzucił skargę R.O. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. z dnia 21 stycznia 2013 r., sygn. akt II SA/Go 1095/12.
5 września 2014 r. do tut. Sądu wpłynął wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy założony na urzędowym formularzu PPF w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata.
W uzasadnieniu wniosku skarżący podał, że otrzymuje rentę w kwocie 1.125 zł (netto), a jego żona pobiera rentę w wysokości 1.196 zł (netto). R.O. przedstawił ponoszone wydatki związane z eksploatacją mieszkania (czynsz - 377 zł, energia elektryczna - 202 zł, gaz - 88 zł), zakupem leków (668 zł) i ratalną spłatą laptopa (75 zł miesięcznie).
Wniosek zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst. jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 - dalej zwanej p.p.s.a.), prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania.
W myśl art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. prawo pomocy w zakresie całkowitym przysługuje osobie fizycznej wówczas, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika podatkowego (art. 245 § 2 p.p.s.a.).
Instytucja pomocy prawnej jest wyjątkiem od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez same strony. Celem przyznania prawa pomocy jest zapewnienie realizacji konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które ze względu na brak odpowiednich środków nie są w stanie ponieść, miedzy innymi kosztów sądowych (wpisu) czy kosztów wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika.
Należy podkreślić, iż co do zasady, prawo pomocy obejmuje osoby nie osiągające żadnych dochodów lub osiągające dochód wybitnie niski, który nie pozwala na uiszczenie kosztów, nawet przy poczynionych oszczędnościach w wydatkach koniecznych. Tak więc przepisy o prawie pomocy mają zastosowanie wyłącznie do osób, które mimo największych starań nie mogą poczynić oszczędności i ponieść kosztów postępowania sądowego.
Zwraca się także uwagę w literaturze, iż prawo pomocy ma służyć najuboższym, to jest podmiotom, dla których konieczność ponoszenia kosztów związanych z postępowaniem sądowym oznaczałaby faktyczne ograniczenie lub pozbawienie prawa do sądu (zob. H.Knysiak-Molczyk, Przesłanki przyznania prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Przegląd Prawa Publicznego 2007, nr 4, s. 36-39).
Należy wskazać, że przyznane R.O. na mocy postanowienia referendarza sądowego z dnia 22 marca 2013 r. prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata nie obejmuje postępowania dotyczącego skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Z przedłożonych dokumentów wynika, że miesięczny dochód skarżącego i jego żony z tytułu świadczeń rentowych wynosi 2.321 zł (netto). Zważyć trzeba, że skarżący oraz jego żona są osobami niepełnosprawnymi i z tego tytułu ponoszą znaczne wydatki na zakup leków.
Nie ma również racjonalnych podstaw do kwestionowania oświadczenia skarżącego odnośnie braku oszczędności oraz wartościowych rzeczy ruchomych.
Doświadczenie życiowe nakazuje przyjąć, że małżeństwo utrzymujące się ze świadczeń rentowych w powyższej wysokości ponoszące standardowe koszty utrzymania, a także dodatkowe koszty leczenia, może mieć problemy z poczynieniem jakichkolwiek oszczędności (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 września 2010 r., II OZ 902/10, Lex nr 743993).
Konstatując należy stwierdzić, że wniosek R.O. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika zawiera usprawiedliwione podstawy i dlatego na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. został uwzględniony.
Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji postanowienia.