Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Agnieszka Nawara - Dubiel po rozpoznaniu w dniu 31 października 2012 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku skarżącej o zwolnienie od kosztów i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi M. L. na naruszenie prawa przez Radę Miasta Krakowa przy wydawaniu uchwał w sprawie sprzedaży lokali użytkowych i w sprawie zbywania lokali mieszkalnych przez Gminę Miejską Kraków postanawia: 1. zwolnić skarżącą M. L. od kosztów sądowych w całości 2. ustanowić dla skarżącej M. L. adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w K.
M. L. złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów i ustanowienie adwokata. Skarżąca oświadczyła, że w skład jej majątku wchodzi dom o powierzchni 108,75 m2 w M. obciążony hipoteką w kwocie 133 800 zł, nieruchomość rolna o powierzchni 0,14 ha obciążona hipoteką na kwotę 90 000 zł oraz dwa lokale użytkowe położone przy ul. [...] o pow. 37,43 m2 oraz przy ul. [...] o pow. 29,94 m2, obciążone hipotekami na łączną kwotę 172 900 zł. Skarżąca prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, uzyskuje dochody z tytułu renty w wysokości 663,54 zł oraz czynsz z tytułu najmu lokali użytkowych w łącznej kwocie 3.348 zł, który przeznacza na spłatę rat kredytowych. Nie posiada przedmiotów wartościowych ani oszczędności. Ponadto oświadczyła, że na skutek postępowań egzekucyjnych wszczętych wobec niej przez Gminę Miejską zostały zablokowane jej konta bankowe.
Postanowieniem z 10 lutego 2012 r. referendarz odmówił przyznania skarżącej prawa pomocy, a po wniesieniu przez nią sprzeciwu postanowienie o odmowie zwolnienia od kosztów i ustanowienia adwokata wydał w dniu 12 kwietnia 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie. Sąd stwierdził, że kwestia przyznania skarżącej prawa pomocy w niniejszej sprawie była już przedmiotem postanowień zarówno referendarza sądowego (dwukrotnie) jak i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Rozpoznając zatem kolejny wniosek, zdaniem Sądu, należy mieć na względzie czy od dnia 29 sierpnia 2011r. tj. od wydania pierwszego prawomocnego postanowienia w tym zakresie, do chwili obecnej tj. do chwili rozpoznawania kolejnego wniosku, sytuacja finansowa strony uległa pogorszeniu w taki sposób, że przyznanie pomocy w większym zakresie staje się uzasadnione. Sytuacja majątkowa skarżącej, zdaniem Sądu, nie uległa zmianie. W dalszym ciągu posiada znaczny majątek (dom, działkę oraz dwa lokale użytkowe), obciążony hipotekami zabezpieczającymi zaciągnięte kredyty, dochody w postaci renty oraz dochody z tytułu najmu lokali użytkowych. Ponadto w sprzeciwie skarżąca stwierdza, że jej konta bankowe były blokowane już od 2009 r. zatem sytuacja majątkowa skarżącej nie uległa zmianie na gorszą w stosunku do stanu z dnia 29 sierpnia 2011 r. Prawo pomocy przysługuje co do zasady osobom ubogim, a wobec wykazanego w oświadczeniu stanu majątkowego w tym w szczególności nieruchomości będących własnością skarżącej - trudno uznać skarżąca za osobę ubogą. Sposób gospodarowania i dysponowania własnym majątkiem, w tym nieruchomościami, jest swobodnym wyborem skarżącej, jednakże musi liczyć się z określonymi konsekwencjami swoich decyzji finansowych. Fakt kolejnego zablokowania kont bankowych na skutek egzekucji komorniczych związanych ze spłatami kredytów zaciągniętych na sfinansowanie zakupu tych nieruchomości, nie może uzasadniać zdaniem Sądu pokrywania ze środków publicznych kosztów związanych z postępowaniem wszczętym przez skarżącą.
M. L. wniosła zażalenie na to postanowienie, wskutek czego Naczelny sąd Administracyjny postanowieniem z 2 października 2012 r., sygn. I OZ 725/12 uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie. W ocenie NSA Sąd I instancji nie przeprowadził właściwej analizy pełnej sytuacji materialnej skarżącej, w tym zwłaszcza jej możliwości płatniczych. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia wskazano, że skarżąca posiada znaczny majątek, ale nie odniesiono się do podniesionych przez skarżącą okoliczności, że majątek nieruchomy przez nią posiadany jest obciążony hipotekami. Ponadto nie można uznać, że w każdej sytuacji posiadanie majątku uzasadnia odmowę przyznania prawa pomocy. Należy bowiem uwzględnić także, czy z majątku tego można osiągnąć jakiekolwiek dochody pozwalające na partycypowanie w kosztach postępowania sądowego. Kwestii tej Sąd I instancji także nie przeanalizował. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie nie dokonał też właściwej oceny możliwości płatniczych skarżącej - jej zdolności finansowej, pomimo podnoszonego przez nią faktu blokowania jej kont bankowych. W aktach sprawy znajdują się także inne dokumenty świadczące o trudnej sytuacji finansowej skarżącej, w tym potwierdzające zaleganie w spłacie kredytów oraz egzekucję komorniczą. Nie można natomiast zaakceptować poglądu wyrażonego w zaskarżonym postanowieniu, mającego uzasadniać odmowę przyznania prawa pomocy, że sposób gospodarowania i dysponowania własnym majątkiem jest swobodnym wyborem skarżącej a w związku z tym liczyć się ona musi z określonymi konsekwencjami swoich decyzji finansowych - w sytuacji, gdy Sąd nie ocenił w ogóle, czy skarżąca jest w stanie realnie ponieść jakiekolwiek koszty postępowania. Z powyższego względu należało uchylić zaskarżone postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 kwietnia 2012 r. oddalające wniosek M. L. o przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym. W ponownie przeprowadzonym postępowaniu z wniosku skarżącej Sąd dokona analizy rzeczywistej sytuacji finansowej i możliwości płatniczych skarżącej i oceni czy może ona partycypować w kosztach postępowania sądowego, w tym czy stać ją na wynajęcie profesjonalnego prawnika.