Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku F. J. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [...] września 2008 r. Nr: [...] w przedmiocie sprzeciwu do przystąpienia do użytkowania budynku p o s t a n a w i a zwolnić skarżącego od kosztów sądowych
W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 500 zł od skargi na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [...] września 2008 r. Nr: [...] w przedmiocie sprzeciwu do przystąpienia do użytkowania budynku, skarżący F. J. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wniosek o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych.
Z oświadczenia zawartego w formularzu "PPF" wynika, że skarżący prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe. Jego jedynym źródłem utrzymania jest dochód z prowadzonego gospodarstwa rolnego o rocznej dochodowości 650 zł. W skład majątku skarżącego wchodzi niewykończony dom o powierzchni 110 m- oraz nieruchomość rolna wielkości 1,04 ha. Nie dysponuje on zasobami pieniężnymi, jak również przedmiotami wartościowymi. Uzasadniając wniosek o przyznanie prawa pomocy skarżący podniósł, iż jego sytuacja jest bardzo trudna. Od dłuższego czasu dochód z gospodarstwa rolnego stanowi jedyny środek utrzymania. Skarżący korzysta z pomocy rodziny, gdyż brakuje mu środków na podstawowe potrzeby.
Mając na uwadze powyższe, zważono, co następuje.
Z dyspozycji art. 243 § 1 oraz art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami) wynika, że właściwy sąd administracyjny może na wniosek strony przyznać jej prawo pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. W niniejszej sprawie skarżący domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie w całości od kosztów sądowych.
Instytucja przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym, czyli w myśl art. 245 § 3 przywołanej ustawy obejmującym m. in. zwolnienie od opłat sądowych i wydatków, przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 ustawy). Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Należy przy tym podkreślić, że cytowany przepis stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 199 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnym, zgodnie z którym strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Przytoczone we wniosku okoliczności powinny zatem uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie. Udzielenie stronie prawa pomocy jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa. Powinno mieć zatem miejsce jedynie w tych sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków finansowych na udział w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe.
W wyniku dokonanej analizy sytuacji finansowej skarżącego i jego zdolności płatniczych należało uznać, iż wnioskodawca wykazał, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku we własnym utrzymaniu. Za taką decyzją przemawiała przedstawiona trudna sytuacja finansowa. Źródłem utrzymania skarżącego jest dochód uzyskiwany z niewielkiego gospodarstwa rolnego (1,04 ha). Skarżący nie uzyskuje dochodów z innych źródeł. W konsekwencji, przy dochodach z gospodarstwa rolnego w wysokości 650 zł rocznie nie jest możliwe poczynienie oszczędności w bieżących wydatkach celem pokrycia kosztów zainicjowanego postępowania sądowego.
W obecnej sytuacji majątkowej skarżącego poniesienie przez niego kosztów sądowych mogłoby wiązać się z uszczerbkiem w koniecznym utrzymaniu własnym, a więc grozić zachwianiem jego sytuacji materialnej i bytowej w taki sposób, iż nie byłby on w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych. Ewentualna odmowa przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie mogłaby zatem pozbawić skarżącego prawa do sądowej kontroli zaskarżonej decyzji.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 245 § 1 i 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami).