Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 4 stycznia 2008r na posiedzeniu niejawnym wniosku W. S. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie zgłoszenia zarzutów p o s t a n a w i a zwolnić skarżącego w 1/2 części od wpisu sądowego, w pozostałej części oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
W dniu [...] grudnia 2007r. skarżący W. S. złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [...] wydane w przedmiocie zgłoszenia zarzutów.
Skarżący domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na niskie dochody rodziny, duże koszty utrzymania, brak oszczędności. Wskazuje, iż kwoty wydawane na zakup lekarstw i żywności pochłaniają całą rentę.
Zdaniem Sądu, wniosek skarżącego zasługuje w części na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzi gospodarstwo domowe wraz z żoną. Jak wskazuje wnioskodawca, rodzina utrzymuje się z renty skarżącego w kwocie 597,46 zł oraz renty jego małżonki w wysokości 696,07 zł. Łącznie zatem dochody rodziny wynoszą 1 293,53 zł.
Z oświadczenia skarżącego znajdującego się w aktach sprawy wynika także, iż posiada ona dom o pow. 60 m2, nieruchomość rolną ( łąka ) o pow. 1,4 ha. Skarżący nie wykazuje natomiast cennych ruchomości ani oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie ma jakichkolwiek dochodów do pokrycia kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
W ocenie Sądu, skarżący wykazał w sposób wystarczający i skuteczny, iż nie jest w stanie uiścić pełnego należnego wpisu sądowego bez uszczerbku w koniecznym swoim utrzymaniu. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę w szczególności wysokość comiesięcznych, stałych dochodów rodziny wnioskodawcy, wykazane koszty utrzymania i leczenia, zaistniały przesłanki uzasadniające zwolnienie strony w części od wpisu sądowego. Tym bardziej, iż zgodnie z treścią art. 246 par. 1 pkt 2 cytowanej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - regulacja w nim zawarta stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w treści art. 199, na mocy której strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Przytoczone we wniosku okoliczności winny zatem uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanym przepisie. Przez uszczerbek utrzymania zaś koniecznego dla siebie i rodziny, o którym mowa w powołanym przepisie, należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony skarżącej w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych.