Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku E.D. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w N. z dnia w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania p o s t a n a w i a zwolnić skarżącą E.D. od kosztów sądowych
W odpowiedzi na zarządzenie o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 200 zł od skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego [...] z dnia [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania, E.D. złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych.
Z oświadczenia zawartego w formularzu wniosku wynika, iż skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z mężem P.D. Ich miesięczny dochód wynosi [...] zł i stanowi go świadczenie rentowe skarżącej w wysokości [...] zł oraz dochody z gospodarstwa rolnego skarżącej oraz jej męża w wysokości po [...] zł. W skład majątku skarżącej wchodzi stary dom o powierzchni 50 m-, nieruchomość rolna o areale [....] ha oraz stare zabudowania inwentarskie. E.D. nie posiada natomiast żadnych zasobów pieniężnych w postaci oszczędności, czy papierów wartościowych, jak również cennych ruchomości o wartości powyżej 3000 euro.
Uzasadniając wniosek o przyznanie prawa pomocy skarżąca podniosła, iż znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Pobiera rentę z KRUS w wysokości ok. [....] zł miesięcznie. Jedynym źródłem utrzymania męża jest dochód z gospodarstwa rolnego. Posiadane gospodarstwo rolne jest niskiej klasy użytkowania, rozdrobnione, a grunty znajdują się na terenach górzystych, dlatego też przynosi minimalny dochód. Małżonkowie D. nie posiadają sprzętu rolniczego, dlatego wszystkie prace w rolnictwie wykonują ręcznie. Skarżąca oświadczyła, iż nie korzystają z mężem z unijnych dopłat w rolnictwie. Ze względu na wiek skarżąca i jej mąż często chorują i nie mogą wówczas pracować. Sytuacja finansowa jest bardzo trudna, a posiadane środki są niewystarczające na najpotrzebniejsze produkty i opłaty.
Mając powyższe na uwadze, zważono, co następuje:
Zwolnienie od kosztów sądowych stanowi odstępstwo od generalnej zasady wyrażonej w art. 214 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami), zgodnie z którą do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do Sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Zatem instytucja prawa pomocy winna być stosowana jedynie w przypadkach wyjątkowych, gdy wnioskodawca nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania.
Zgodnie z art. 246 § 1 przedmiotowej ustawy przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Prawo pomocy w zakresie częściowym, którego przyznania domaga się skarżąca, obejmuje m. in. zwolnienie od opłat sądowych i wydatków. (art. 245 § 3 w/w ustawy).
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Zwolnienie od kosztów sądowych - co do zasady - powinno dotyczyć przede wszystkim osoby fizyczne znajdujące się w ubóstwie, które z uwagi na swoją sytuację materialną i życiową nie są w stanie ponieść kosztów sądowych i dlatego postępowanie z ich udziałem winno kredytować państwo.
W ocenie orzekającego w przedmiotowej sprawie skarżąca uwiarygodniła w sposób wystarczający, że nie posiada dostatecznych środków na pokrycie kosztów postępowania. Przemawia za tym fakt, że dochody skarżącej oraz jej męża są bardzo niskie i z trudem wystarczają na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Głównym źródłem dochodów jest prowadzone gospodarstwo rolne o niskiej klasie użytkowania, położone w terenach górskich, dlatego przynosi niewielki dochód. Zarówno skarżąca, jak i jej mąż, są osobami starszymi, schorowanymi, zatem niewątpliwie ponoszą wydatki na zakup lekarstw. Dochody skarżącej z tytułu renty z KRUS są znikome i nie pozwalają na poczynienie jakichkolwiek oszczędności. Okoliczności te wskazują jednoznacznie, że skarżąca nie należy do osób majętnych, dlatego poniesienie przez nią jakichkolwiek kosztów sądowych mogłoby się wiązać z uszczerbkiem w koniecznym utrzymaniu własnym oraz męża.
Z tych względów przychylono się do wniosku skarżącej i orzeczono jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 245 § 1 i 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami).