Starszy Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2016r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. K. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 2 grudnia 2015. znak: [...] w przedmiocie wykonanie zastępcze w postępowaniu egzekucyjnym p o s t a n a w i a I. zwolnić stronę skarżącą od kosztów sądowych, II. ustanowić dla strony skarżącej adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w K..
W dniu 1 marca 2016r. skarżący złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 2 grudnia 2015r. wydane w przedmiocie wykonania zastępczego w postepowaniu egzekucyjnym.
Strona skarżąca domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz ustanowienia kwalifikowanego pełnomocnika z uwagi na bardzo niskie dochody, a co za tym idzie - brak wystarczających środków, koniecznych do uiszczenia kosztów i ustanowienia adwokata. Skarżący wskazuje, iż prowadzi gospodarstwo domowe samodzielnie, jest chory i wydatkuje comiesięcznie około 300 zł na lekarza i leki.
Zdaniem orzekającego, wniosek strony skarżącej zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzi gospodarstwo domowe samodzielnie. Utrzymuje się z renty w wysokości 830 zł. Jako zobowiązania podaje kredyt w wysokości 1800 zł oraz opłaty za media 80 zł, ubezpieczenie majątku 400 zł.
Z akt sprawy wynika, iż skarżący posiada dom o pow. 100 m2 oraz nieruchomość rolna o pow. 1,44 ha. Strona nie wykazuje we wniosku o przyznanie prawa pomocy faktu posiadania wartościowych ruchomości czy też oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania kwalifikowanego zastępstwa prawnego stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy osoba wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.